Page 52 - Fen Lisesi Kimya 11

Tablo 1.17: 2A Grubu Elementleri- Toprak alkali metaller, en dışta bulunan ns orbitalindeki 2 elektronu
nin Erime Noktası kolaylıkla vererek kendinden bir önceki soy gaz elektron dizilimine ula-
şırlar ve +2 yüklü katyon hâline gelir.
Erime Noktası
2A o Gruplarda yukarıdan aşağı inildikçe toprak alkali metallerin, atom
( C)
yarıçapları artar, iyonlaşma enerjileri azalır ve elektron verme eğilimleri
artar. Böylece yukarıdan aşağı inildikçe metalik özellikleri ve aktiflikleri
Be 1278
4
artar. Grupta bulunan berilyum kovalent karakterli bileşikler yaparken
magnezyumun bazı bileşikleri kovalent karakterlidir. Beriyumun BeH ,
Mg 649 2
12
BeCl gibi bileşikleri, magnezyumun MgH bileşiği kovalent karakterlidir.
2 2
Ca, Sr, Ba elementleri ametallerle iyonik yapılı bileşikler oluşturur.
Ca 839
20
Toprak alkali metaller oda koşullarında saf olarak katı hâlde bulunur.
Grupta yukarıdan aşağıya inildikçe metalik bağ kuvveti zayıflar. Böyle-
Sr 769
38
likle metallerin erime noktaları ve sertlikleri azalır (Tablo 1.17).
2A grubu elementleri metaller içerisinde kolay elektron verebildikleri
Ba 725
56 için aktif metallerdir. 2A grubu elementlerinin aktifliği 1A grubu element-
lerinin aktifliğinden daha azdır. Toprak alkali metaller, doğada bileşikleri
Ra 700
88 hâlinde bulunur.
2A grubu metalleri halojenlerle tepkimeye girerek MX tipi iyonik bi-
2
leşikler oluşturur (M: metal, X: halojen).
M(k) + X → MX (k)
2 2
Mg(k) + F (g) → MgF (k)
2 2
Ca(k) + Cl (g) → CaCl (k)
2 2
2A grubu metalleri aktifliklerine bağlı olarak su ile tepkimeye gire-
rek hidroksit bileşikleri oluşturur ve hidrojen gazı açığa çıkarır. Grupta
yukarıdan aşağı aktiflikleri arttığından berilyum su ile tepkime vermez,
magnezyum sıcak su ile Ca, Sr ve Ba elementleri soğuk ve sıcak su ile
tepkime verir.

Be(k) + H O(s) → Tepkime vermez.
2
Mg(k) + 2H O(s) → Mg(OH) (suda) + H (g)
2 2 2
sıcak
Ca(k) + 2H O(s) → Ca(OH) (suda) + H (g)
2 2 2

p Blok Elementleri
Periyodik sistemde p bloğunda 3A, 4A, 5A, 6A, 7A ve 8A grubu (13,
14, 15, 16, 17, 18. grup) elementleri yer alır. Bu elementlerin elektron
diziliminde en dış enerji seviyesi p orbitalleri ile sonlanır. Bu elementler,
baş grup elementleri olup periyodik sistemin sağ tarafında bulunur. De-
ğerlik elektronları s ve p orbitallerinde bulunur. p orbitallerinin enerjisi
s orbitallerinden yüksektir. Atom çapları s blok elementlerinden daha
küçük olduğundan elektron verme yatkınlıkları daha düşüktür. p blok
elementleri bileşik oluştururken genellikle elektron alma eğilimindedir.
p bloğunda metal, ametal, yarı metal ve soy gazlar yer alır.

3A Grubu Elementleri (Toprak Metalleri)
3A grubu (13. grup) elementlerine toprak metalleri denir. Bu grupta
sırasıyla B, Al, Ga, In, Tl, Nh elementleri bulunur.

64 KİMYA 11. SINIF