Page 63 - Fen Lisesi Kimya 11

MODERN ATOM TEORİSİ

Kovalent bileşiklerde atomlar arası elektron alışverişi değil elektron
ortaklığı olur. Kovalent bileşiklerde net iyon yükleri oluşmaz. Bu neden-
le kovalent bileşiklerde iyon yükü kullanılmaz, yükseltgenme basamağı
kullanılır. İyonik bileşiklerdeki iyon yükü yerine yükseltgenme basamağı
da kullanılabilir. Tüm iyonik ve kovalent moleküllerdeki atomların sahip
olduğu yük değerleri yükseltgenme basamağı olarak belirtilir.
HF, H O ve NH kovalent bileşiklerinde atomların yükseltgenme ba-
2 3
samakları ve elektron dizilimi arasındaki ilişki aşağıda belirtilmiştir:

+ -
HF’de HF
H: 1s 1
1
5
2
F: 1s 2s 2p
2
9
1
Hidrojenin 1s orbitalindeki 1 elektron ile florun 2p teki yarı dolu
5
orbitalindeki 1 elektron ortaklaşa kullanılarak bir tane kovalent bağ olu-
şur. Ortaklaşa kullanılan elektronları, elektronegatifliği yüksek olan flor
atomu kendine daha çok çektiği için molekülün flor ucu kısmen eksi,
hidrojen ucu kısmen artı olur (Görsel 1.32). Kovalent moleküllerde bağ
elektronlarının tamamının elektronegatifliği daha yüksek atoma ait ol-
duğu kabul edilir. Her bağ için flor -1 hidrojen ise +1 yükseltgenme ba-
samağına sahiptir.

Görsel 1.32: HF molekülünde atomların kısmi
yükleri

+ 2-
H O’da H O
2 2
H: 1s 1
1
4
2
2
O: 1s 2s 2p
8
1
Hidrojen 1s deki 1 elektron, oksijenin 2p teki yarı dolu orbitalindeki
4
2 elektronu ile ortaklaşa kullanılarak iki tane kovalent bağ oluşur. Ortak-
laşa kullanılan elektronları, elektronegatifliği yüksek olan oksijen atomu
kendine daha çok çektiği için molekülün oksijen ucu kısmen eksi, hidro-
jen ucu kısmen artı olur (Görsel 1.33). Kovalent moleküllerde bağ elekt-
ronlarının tamamı elektronegatifliği daha yüksek atom olan oksijene ait
olduğu kabul edilir. Bu nedenle her bağ için oksijen -1, molekülde iki
bağ olduğundan oksijen -2, hidrojen ise +1 yükseltgenme basamağına
Görsel 1.33: Suyun elektrostatik
sahiptir. potansiyel haritası

75
KİMYA 11. SINIF