Page 60 - Fen Lisesi Kimya 11

f Blok Elementleri
Elektron dizilimleri en son f orbitali ile biten elementlerdir. Periyodik
sistemde 2A ve 3B grubu arasında iki sıra hâlinde yer alır (Tablo 1.25).
f blok elementleri 6 ve 7. periyotta yer alır. f blok elementlerine iç geçiş
elementleri de denir. 6. periyotta La ile Lu’a kadar olan 14 elemente
57 71
lantanitler denir. Lantanitlerin elektron dizilimi en son 4f orbitalleri ile
sonlanır. 7. periyotta Ac ile Lr’a kadar olan 14 elemente aktinitler
89 103
denir. Aktinitlerin elektron dizilimi en son 5f orbitalleri ile sonlanır.

Tablo 1.25 Periyodik Sistemde f Blok Elementlerinin Yeri

f Blok

Lantanit ve aktinitlerin f alt kabukları tam dolu değildir. Bu elementlerin
Bilgi Kutusu
elektron diziliminde elektronlar f orbitalleri tam dolmadan s ve d orbitalle-
Lantanın elektron dizilimi
rine yerleşmiştir. Bu nedenle elektron dizilimleri Aufbau Kuralı’na uymaz.
1
6s 4f şeklinde olması gere-
2
Atom numarası 57 olan lantan elementinin elektron dizilimi
kirken Henry Moseley tara- 2 1
57 La: [Xe] 6s 4f olması gerekirken, 5d ve 4f orbitalleri arasında
2
fından 6s 4f 5d şeklinde 2
0
1
enerji farkının çok az olmasından dolayı elektron dizilimi La: [Xe] 6s
57
olması önerildi. Bu nedenle 0 1
4f 5d şeklindedir.
lantan geçiş elementidir.
Bazı f blok elementlerinin elektron dizilimleri Tablo 1.26’da verilmiştir.
Tablo 1.26: Bazı f Blok Elementlerinin Elektron Dizilimi
Element Adı Sembol Elektron Dizilimi
Bilgi Kutusu
Seryum Ce [Xe] 6s 4f 5d 1
2
1
58
Atom numarası 83 olan biz-
muttan sonraki elementlerin 2 7 1
Gadolinyum 64 Gd [Xe] 6s 4f 5d
çekirdekleri kararsız olup
hiçbir dış etki olmaksızın
2
2
Protaktinyum Pa [Rn] 7s 5f 6d 1
kendiliğinden ışın yayar. Bu 91
elementlere doğal radyoaktif
7
2
element denir. Küriyum 96 Cm [Rn] 7s 5f 6d 1

72 KİMYA 11. SINIF