Page 30 - Fen Lisesi Kimya 9 | 3. Ünite

5 . FİZİKSEL ve KİMYASAL DEĞİŞİMLER
BÖLÜM

■ Aynı ya da farklı kimyasal türler etkileştiklerinde, türlerin yapılarında
nasıl bir değişme gerçekleşir?
■ Etkileşimlerdeki değişimler aynı türden midir?
■ Fiziksel ve kimyasal değişimler maddenin yapısını nasıl etkiler?

3.5.1. Fiziksel ve Kimyasal Değişimlerin Kopan ve

Oluşan Bağlar Temelinde Ayrılması
Maddeler bir araya gelerek etkileştiklerinde iç veya dış yapılarında
çeşitli değişimlerin gerçekleştiği görülür. Kaynayan suyun buharlaşma-
sı, kışın göllerin buz tutması, açık ve nemli havada demirin paslanması,
gümüş paranın zamanla kararması; kâğıt, şeker ve kömürün yanması,
maddelerde meydana gelen değişimlere örnek olarak verilebilir. Kopan
ve oluşan bağlar temelinde maddelerdeki değişimler ikiye ayrılır.

Fiziksel Değişimler
Maddelerin dış görünümü ile ilgili özelliklere fiziksel özellik denir. Yo-
ğunluk, erime noktası, kaynama noktası, sertlik, fiziksel hâl, akıcılık vb.
özellikler fiziksel özelliklerdir.
Maddelerin molekül yapısını değiştirmeyen sadece dış görünüşünde
meydana gelen değişimlere fiziksel değişim denir. Fiziksel değişmeler-
de maddeleri bir arada tutan zayıf bağlar (zayıf etkileşimler) kopar. Mole-
külleri oluşturan atomlar arası güçlü etkileşimlerde değişme olmaz. Ör-
neğin su (H O(s)), buhar (H O(g)) hâline geldiğinde O–H arası kovalent
2 2
bağlarda değişme olmaz. Sadece H O molekülleri arası zayıf hidrojen
2
bağları koparak sıvı hâldeki su, buhar hâline geçer. H O sıvı hâlde mo-
2
lekülleri birbirine daha yakın iken buhar hâlinde moleküller birbirinden
uzaklaşır. Su buharı sıvı hâle geçerken moleküller birbirine yaklaşarak
tekrar zayıf etkileşimler oluşur.
Fiziksel değişimlerden bazıları
■ Erime, donma, buharlaşma, yoğunlaşma gibi hâl değişimleri
■ Camın kırılması
■ Işığın kırılması
■ Kâğıdın yırtılması

■ Öğütme, toz hâline gelme
■ Metallerin elektriği iletmesi
■ Şekerin, tuzun suda çözünmesi
■ Gökkuşağı oluşumu
■ Karışımların bileşenlerine ayrılmasıdır.
Kimyasal olaylardaki enerji değişimi, fiziksel olaylara göre daha yüksektir.
H O(s) + 44 kJ ͢ H O(g) (fiziksel olay)
2 2

H O(s) + 285,8 kJ ͢ H (g) + ½ O (g) (kimyasal olay)
2 2 2
CH OH(g) ͢ CH OH(s) + 38 kJ (fiziksel olay)
3 3

C(k) + 2H (g) + ½ O (g) ͢ CH OH(g) + 200,7 kJ (kimyasal olay)
2 2 3

132