Page 9 - Fizik 12 | 1.Ünite

1. BÖLÜM: DÜZGÜN ÇEMBERSEL HAREKET

Deneyin Yapılışı

1. Adım: m kütleli cismin bağlı olduğu ipi, borunun üst ucundan 60 cm olacak şekilde ayarlayarak
1
ataşı takınız. İpin alt ucuna toplamda 4 adet m kütleli metal pulu takınız. m kütleli cisme
1
2
ölçülebilir bir hızla düzgün çembersel hareket yaptırınız. 5 tur için geçen zamanı kronomet-
reyle ölçünüz. Ölçülen süreyi tur sayısına bölerek bulduğunuz periyot değerini Tablo 1’de
yerine yazınız. Yarıçap ve m kütleli cismi sabit tutarak m kütleli pul sayısını 9 tane olacak DENEY
2
1
şekilde bağlayarak deneyi tekrarlayınız. Ölçülen periyot değerini Tablo 1’de yerine yazınız.
Tablo 1: Merkezc�l Kuvvet�n Per�yoda Bağlı Değ�ş�m�
Pul sayısına göre ağırlık (m · g) T (s) T (s )
2
2
2
4 adet metal pul
9 adet metal pul
2. Adım: Yarıçapı ve periyodu sabit tutarak m kütleli pul sayısını sırasıyla 1, 2 ve 3 tane olacak
1
şekilde artırınız. m kütleli pul sayısındaki artışa karşılık sistemi dengeleyen m kütleli pul
1
2
sayılarını belirleyiniz ve Tablo 2’yi doldurunuz.
Tablo 2: Merkezc�l Kuvvet�n Kütleye Bağlı Değ�ş�m�
Çembersel hareket yaptırılan cismin kütlesine göre (m ) (m · g)
2
1
1 adet m 1
2 adet m 1
3 adet m
1
3. Adım: m kütleli pul sayısını ve hareketin periyodunu sabit tutarak m kütleli pulun yörünge yarı-
1
1
çapını artırınız. Aynı işlemleri yarıçapı 80 cm ve 1 metre olacak şekilde değiştirip deneyi
tekrarlayarak Tablo 3’ü doldurunuz.
Tablo 3: Merkezc�l Kuvvet�n Yarıçapa Bağlı Değ�ş�m�
r (m) yörünge yarıçapı m kütleli pul sayısı
2
0,8
1

Tablo 1, 2 ve 3’te bulunan değerleri kullanarak aşağıdaki grafikleri çiziniz.
T 2 m kütlel� pul sayısı r
1

F (m ⋅ g) F (m ⋅ g) F (m ⋅ g)
0 Merkezc�l 2 0 Merkezc�l 2 0 Merkezc�l 2
Tablo 1 �ç�n Tablo 2 �ç�n Tablo 3 �ç�n

Sonuç ve değerlendirme

1. Çizdiğiniz merkezcil kuvvetin periyodun karesine bağlı değişim grafiğine göre merkezcil kuvvet ile
periyodun karesi arasındaki ilişki nedir? Açıklayınız.

2. Çizdiğiniz merkezcil kuvvetin m kütleli pul sayısına bağlı değişim grafiğine göre merkezcil kuvvet
1
ile m kütleli pul sayısı arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.
1
3. Çizdiğiniz merkezcil kuvvetin yarıçapa bağlı değişim grafiğine göre merkezcil kuvvet ile yarıçap
arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.

12. SINIF FİZİK 23