Page 25 - Fizik 9 | 4.Ünite

Yay gibi esnek cisimlerin sıkıştırılması veya gerilmesi durumun-
da cisimde depolanan bu enerjiye esneklik potansiyel enerjisi adı
verilir. PE ile simgelenen bu enerjinin birimi Jʼdür. Yayın esnek-
esneklik
lik katsayısı k, yayın denge noktasına olan uzaklığı x olmak üzere
esneklik potansiyel enerjinin matematiksel modeli
1
PE esneklik = kx 2
2
şeklindedir. Enerjinin büyüklüğü esneklik katsayısı ve denge nokta-
sından olan uzaklığın karesi ile doğru orantılıdır.

örnek soru çözüm

Yay sabiti k olan Yaydaki uzama miktarı x, cismin ağırlığı ve
yay-kütle sistemine uygulanan kuvvet toplamları ile orantılıdır.
F kuvveti şekildeki G=m.g olduğuna göre kütle ve yer çekimi
gibi uygulanarak ivmesi uygulanan kuvvet ile beraber uzama
k
kütlenin denge Denge miktarını etkiler.
noktasından x noktası Yayda depolanan esneklik potansiyel enerjisi
kadar uzaklaşması x
sağlanıyor. 1 2
PE esneklik = kx
Yayda depolanan 2
esneklik potansiyel ifadesi ile bulunur. Potansiyel enerjinin büyük-
F
enerjinin büyüklüğü, lüğü yay sabitine (k) ve denge konumundan
I. Yer çekimi ivmesi ayrılma miktarına (x) bağlıdır.
II. Yay sabiti (k) Bu sebeple doğru cevap I, II, III ve IV olma-
III. Cismin kütlesi lıdır.
IV. Denge noktasından uzaklaşma miktarı (x)
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?

SIRA SİZDE 15

1
Şekilde gösterilen yay ve ok yerden belirli bir yükseklikte tu-
tulmaktadır.
Buna göre yay ve okun 1, 2 ve 3 numaralı durumlarda sahip
oldukları enerjiler nelerdir?
2 3

SIRA SİZDE 16

a) Şişirilmiş bir balonun enerjisi var mıdır?
b) 1. durumdaki gibi şişirilmiş balon 2. durumdaki gibi serbest
bırakıldığında hangi enerjiye sahip olur?

1. Durum 2. Durum

ENERJİ 185