Page 29 - Fizik 9 | 4.Ünite

Enerji hiçbir zaman yoktan var ya da vardan yok olmaz ancak
verilen örneklerde olduğu gibi bir tür enerjiden diğerine dönüşebilir.
Bu duruma yönelik bir başka örnek kaykaycının hareketi üzerinde
verilmiştir.
Şekil 4.3.2ʼde sürtünmeli zeminde kayan bir kaykaycının hare-
keti süresince enerjisindeki değişim gösterilmiştir.

A

Toplam Isı Isı Toplam Isı Toplam
KE PE KE PE KE PE

(a) (b) (c)
Şekil 4.3.2 (a,b,c): Kaykaycının enerjisindeki değişim

A noktasından ilk hızsız harekete başlayan kaykaycının bu nok-
tadaki toplam enerjisi, kinetik ve potansiyel enerjisinin toplamıdır
(Şekil 4.3.2 a). Kaykaycının A noktasındaki kinetik enerjisi sıfırdır.
Şekil 4.3.2 bʼdeki diyagramdan toplam enerjinin değişmediği ve ısı
enerjisinin oluştuğu görülmektedir. Kaykaycının bir süre sonra dur-
masının (Şekil 4.3.2 c) sebebi, yol boyunca etki eden sürtünme kuv- Verilen linkteki simülasyonu
izleyerek enerji değişimini in-
vetidir. Enerji diyagramından görüleceği üzere başlangıçtaki toplam
celeyiniz.
enerji artık sadece ısı enerjisine dönüşmüştür.

örnek soru çözüm

Şekilde oyuncak araba düzeneği üzerinde bazı Araba K noktasındayken bulunduğu yüksek-
noktalar gösterilmiştir. likten dolayı yer çekimi potansiyel enerjisine
sahiptir. Başlangıçta durmakta olan arabanın
o noktadaki kinetik enerjisi sıfırdır. Toplam
enerjisi, yer çekimi potansiyel enerjisine
K eşittir.

M L noktasına gelen arabanın yalnızca kinetik
L
enerjisi vardır. K noktasındaki enerjisinin
bir bölümünü yolda sürtünmeler nedeniyle
Sürtünmelerin ve hava direncinin ihmal edil- kaybettiği için, bu noktadaki toplam enerjisi
mediği bir ortamda K noktasından serbest Kʼdekinden daha küçük olur.
bırakılan araba L ve M noktalarından geçmek-
tedir. Arabanın K, L ve M noktalarındaki toplam Hareketine devam eden araba sürekli enerji
enerjisi sırasıyla E , E ve E olduğuna göre, kaybedeceği için M noktasındaki toplam
K L M
enerjisinin büyüklükleri arasındaki ilişki nedir? enerjisi, diğer noktalardaki enerjisinden daha
küçük olur. Buna göre enerjiler arasındaki
ilişki
E >E >E şeklindedir.
K L M

ENERJİ 189