Page 39 - Kimya 11 | 6.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Denge

NELER KAZANILACAK? Kuvvetli asit/baz derişimleri titrasyon yöntemiyle belirlenirken
a) Titrasyon deneyi yapılarak sonuçları grafik üzerinden gösterilecek ve yorumlanacak,
b) Titrasyonla ilgili hesaplama örnekleri verilecek,
c) Titrasyon yöntemine yönelik hesaplamalar elektronik tablolama programı yardımıyla kurgulanacak ve
değerler değiştirilerek gerçekleşen değişiklikler gözlemlenecek ve yorumlamaları sağlanacaktır.

6.3.8. KUVVETLİ ASİT-BAZ TİTRASYONU
Hacmi bilinen ancak derişimi bilinmeyen bir asidin (veya bazın)
hacmi ve derişimi bilinen bir baz (veya asit) yardımı ile asidin (veya
bazın) derişiminin bulunmasında kullanılan yönteme titrasyon denir.
Titrasyon yönteminde hacmi ve derişimi belli olan çözeltiye standart Standart
çözelti denir. çözelti
Titrasyon yönteminde standart çözelti bürete, derişimi belli olma-
yan çözelti erlenmayere konulur. Erlenmayerdeki çözeltiye ortamın
pH değişimini belirleyecek indikatör damlatılır. İndikatör, ortamın
pH aralığına göre renk değiştiren organik veya inorganik maddeler- Asit
çözeltisi
dir. Genellikle metil oranj asit aralığında renk değiştirir (Görsel 6.3.9).
Büretteki standart baz çözeltisi erlenmayerdeki asit çözeltisine yavaş
yavaş ilave edildikçe asidik özellik azalır. Ortam nötr oluncaya kadar iş-
leme devam edilir. Büretteki çözeltinin renk değiştirdiği noktaya eşde- Görsel 6.3.9: Kuvvetli asit-baz tit-
rasyonunda çözeltinin
ğerlik noktası veya dönüm noktası denir. Eşdeğerlik noktasında yani renk değişimi
+
+
nötralleşme tam olarak gerçekleştiğinde asitten gelen H (H O ) ile
3
-
bazdan gelen OH iyonlarının mol sayıları eşittir. Mol sayıları eşitliğin-
den aşağıdaki bağıntı çıkarılabilir. Böylece derişimi ve hacmi belli olan
BİLİYOR MUSUNUZ?
çözeltiden yararlanarak hacmi belli, derişimi belli olmayan asit veya
+
bazın derişimi hesaplanabilir. Asidin suda oluşturduğu H
iyonu sayısına ve bazın suda
n A n B -
n + = n OH - M = V M = V oluşturduğu OH iyonu sayısı-
H
A
B
A
B
na değerlik denir. HCl bileşiği
M V = M V B B n A = M V A A n B = M V 1, H SO bileşiği 2 değerli asit;
B B
A A
4
2
NaOH bileşiği 1, Mg(OH) bile-
Asit ve bazın değerliği farklı olduğunda 2
şiği 2 değerli bazdır.
MV D = M VD bağıntısı kullanılır.
B B
B
A
AA
M = Asidin molaritesi M = Bazın molaritesi
B
A
V = Asit çözeltisinin hacmi V = Baz çözeltisinin hacmi
A
B
D = Asidin değerliği D = Bazın değerliği
B
A
ÖRNEK VE ÇÖZÜM
1. 0,2 M 400 mL NaOH çözeltisinin tam nötralleşmesi için 200 mL HCl harcandığına göre HCl çözeltisi-
nin derişimini bulunuz.
Çözüm
I. YOL II. YOL
M V D = M V D Nötralleşme tepkimesi yazılarak çözüm yapılabilir.
A A A
B B B
M .0,2.1= 0,2.0,4.1 HCl + NaOH NaCl + H O
2
A
,. ,.04 1
02 1 mol 1 mol
M = , 02 = 0,4 M
A
n Baz = MV = 0,2.0,4 = 0,08 mol NaOH
1 mol HCl 1 mol NaOH ile tepkimeye girerse
X 0,08 mol NaOH
X = 0,08 mol HCl
n , 008
M Asit = V = , 02 = 04
,M olur.
257