Page 35 - Kimya 11 | 6.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Denge
Kuvvetli ve zayıf monoprotik asit/baz çözeltilerinin pH değerlerini
NELER KAZANILACAK? hesaplarken
a) Çok derişik ve çok seyreltik asit/baz çözeltilerinin pH değerlerine girilmeyecektir.
-
+
b) Zayıf asitler/bazlar için [H ] = (K C ) 1/2 ve [OH ] = (K C ) 1/2 eşitliklerini esas alınacaktır.
b b
a a
c) Poliprotik asitlere girilmeyecektir.
6.3.5. KUVVETLİ VE ZAYIF ASİT BAZLARIN pH DEĞERİ
Günlük hayatımızda kullandığımız birçok madde zayıf asit ya da
baz özelliği gösterir. Vücudumuzda gerçekleşen birçok tepkime de za-
yıf asidik veya zayıf bazik ortamda gerçekleşir. Bu nedenle zayıf asit ve
bazların pH hesaplamaları önemli bir konudur.
Kuvvetli asit ve bazların suda tamamen iyonlaştıkları varsayıldığı
için asit ve bazın derişiminden yararlanılarak pH kolaylıkla hesaplanır.
+
Kuvvetli monoprotik asitler (1 değerli) için H iyonu derişimi
+ -
[H ]= C ile kuvvetli monoprotik bazlarda (1 değerli) OH iyonu de-
a
-
rişimi [OH ] = C ile gösterilir. C asidin derişimini, C bazın derişimi-
b
a
b
ni ifade eder.
Zayıf asitler ve zayıf bazlar suda kısmen iyonlaştıklarından çözelti-
lerinin pH değerlerini hesaplamak için iyonlaşma denge bağıntısından
ve denge sabitinden yararlanılır.
+ -
HA(aq) H (aq) + A (aq)
Başlangıç (M): C a - -

Değişme (M): -x +x +x

Dengede (M): C - x x x
a
-
+
6 H @ 6 A @ . xx 2
K = 6 = C - Y K C = x
a a
a
x
HA@
a
5
ihmal
edilir
+
+
+ 2
[H ] = x olduğundan [H ] = K C [H ] = (K C ) 1/2 olur.
a a
a a
-
Aynı işlemler zayıf bir baz için yapıldığında [OH ] = (K C ) 1/2
b b
bulunur.
ÖRNEK VE ÇÖZÜM
Örnek Çözüm
1. 0,01 M HCl çözeltisinin pH 1. HCl suda tamamen iyonlaşır ve 1 değerli asittir.
+
-
değerini bulunuz. HCl(aq) H (aq) + Cl (aq)
0,01 M 0,01 M 0,01 M
+ +
H iyonu derişimi [H ] = C = 0,01 olduğuna göre
a
+
pH=-log[H ]= -log 0,01 = 2 olur.
2. 0,02 M KOH çözeltisinin 2. KOH suda tamamen iyonlaşır ve 1 değerli bazdır.
+
-
pOH değerini bulunuz KOH(aq) K (aq) + OH (aq)
(log 2= 0,3). 0,02 M 0,02 M 0,02 M
-
-
OH iyonu derişimi [OH ]=C = 0,02 =2x 10 -2
b
-
-2
pOH=-log[OH ]= -log 2 +(-log 10 ) =1,7 olur.
253