Page 32 - Kimya 11 | 6.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Denge
Zayıf bazların eşleniği olan katyonlar asidik, zayıf asitlerin eşleni-
ği olan anyonlar bazik özelliğe sahiptir. Bu durumda bazı katyonların
su ile etkileşerek asit, bazı anyonların da su ile etkileşerek baz gibi dav-
randığı söylenebilir.
ASİT GİBİ DAVRANAN KATYONLAR
Zayıf bazların eşlenik asitleri ile çapları küçük, yükleri büyük olan
Fe 3+ , Cr 3+ , Cu 2+ gibi katyonlar asidik özellik gösterir (Tablo 6.3.4).
NH gibi zayıf bazların eşlenik asitleri su ile tepkimeye girdiklerinde
3
proton verici olarak davranır.
+
NH 4 + (aq) + H O(s) NH (aq) +H O (aq)
3
3
2
Çapları küçük, yükleri büyük olan katyonlar suda çözündüklerinde
+
su ile metal katyonu etkileşerek hidroksitlerini ve H O iyonunu oluş-
3
turur. Bu nedenle çözeltileri asidik özellik gösterir.
+
Cu 2+ (aq) + 4H O(s) Cu(OH) (aq) +2H O (aq)
2
3
2
Tablo 6.3.4: Asit Gibi Davranan Katyonlar
Katyon
Zayıf bazların eşlenik asidi NH 4 +
Çapı küçük yükü büyük katyonlar Fe 3+ , Cr 3+ , Cu 2+ , Al 3+

BAZ GİBİ DAVRANAN ANYONLAR
Zayıf asitlerin eşlenik bazları olan bütün anyonlar su ile tepkime-
lerinde proton alıcısı olarak davrandıkları için bazik özellik gösterir
-
(Tablo 6.3.5). Örneğin HCN’ün su ile tepkimesinden oluşan CN iyo-
-
nu su ile tepkimeye girdiğinde eşlenik asidini oluştururken OH iyonu
oluşmasına neden olur.
-
-
CN (aq) + H O(s) HCN(aq) + OH (aq)
2
Tablo 6.3.5: Baz Gibi Davranan Anyonlar
Anyon
-
-
-
-
Zayıf asitlerin eşlenik bazı CN , F , NO , CH COO , CO 3 2- , PO 4 3-
2
3
ÖRNEK VE ÇÖZÜM
Örnek Çözüm
1. Aşağıda bazı anyon ve kat- 1.
yonlar verilmiştir. Verilen an- - -
a) F (aq) + H O(s) HF(s) + OH (aq) tepkimesinde ileri
2
yon ve katyonların su ile tep- -
tepkimede F iyonu proton aldığı için bazdır.
kimelerini yazarak asit mi,
baz mı olduklarını açıklayı-
nız. 3- -
b) PO 4 (aq) + 3H O(s) H PO (aq) + 3OH (aq) tepkime-
2
3
4
a) F - sinde ileri tepkimede PO 4 3- iyonu proton aldığı için bazdır.
b) PO 3-
4
c) Fe 3+
+
c) Fe 3+ (aq) + 3H O(s) Fe(OH) (aq) + H O (aq) tepki-
3
2
3
+
mesinde ileri tepkimede Fe 3+ iyonu H O iyonu oluşmasına
3
neden olduğu için asittir.
250