Page 45 - Kimya 12 | 3.Ünite

 4. BÖLÜM: ETERLER

açıkta bırakılmamalıdır. Çünkü bazı eterler havadaki oksijenle etkile-
şerek patlayıcı özelliğe sahip peroksitleri oluşturur. Bu nedenle labo-
ratuvarda eterle çalışılacaksa oluşan peroksit, ortamdan mutlaka
uzaklaştırılmalıdır.
Eterlerin Kullanım Alanları

Eterler çoğunlukla analitik kimya ve tıp alanında kullanılır. dietileterin
(lokman ruhu) kaslar üzerinde gevşetici etkisi vardır. Bu nedenle eski-
den anestezik olarak kullanılmıştır (Görsel 3.10). Ancak dietileter;
nabzı, solunumu ve kan basıncını etkiler, solunum yollarını tahriş eder,
mide bulantısı yaparak kusmaya sebep olur. Bu yan etkilerinden dolayı
eterlerin anestezide kullanımı azalmaktadır.

Asimetrik bir eter olan ter-Bütil metil eter, sanayide MTBE diye adlandı- Görsel 3.10: Eterin anestezik amaçlı
rılır ve benzinin oktan sayısını artırmak için kullanılır. depolanması ve kullanımı
taşınması esnasında çevre kirliliğine sebep olma ihtimalinden dolayı
son zamanlarda kullanımından vazgeçilmiştir.

Alkol-Eter Izomerliği

Aynı karbon sayılı monoalkoller ile eterler birbirinin fonksiyonel grup
izomeridir.
Fonksiyonel grup izomerliği yapı izomerliğinin bir çeşididir. Kapalı for-
mülleri aynı fonksiyonel grupları ve açık formülleri farklı olan bileşikle-
rin oluşturduğu izomerliğe fonksiyonel grup izomerliği denir.

Aynı karbon sayılı mono alkoller ile eterler fonksiyonel grup izomeridir.
Örneğin dimetileter ve etanolün molekül formülü C H O şeklindedir.
6
2
Ancak yapı formülleri ve fonksiyonel grupları birbirinden farklı olduğun-
dan bu iki madde birbirinin fonksiyonel grup izomeridir.

CH –O–CH 3 ile CH CH –OH
3
2
3
dimetil eter Etanol
C H O C H O
2 6 2 6
Aynı şekilde dietil eter ile 1-bütanol de birbiriyle izomerdir.
CH –CH –O–CH –CH CH CH CH CH –OH
3 2 2 3 ile 3 2 2 2
dietil eter 1-Bütanol
C H O C H O
4
10
10
4
X Örnek
Kapalı formülleri C H O olan, fonksiyonel grubu farklı iki bileşiğin
3
8
adını ve formülünü yazınız.
\ özüm

CH –CH–CH
CH CH OCH CH CH CH OH 3 3
3 2 3 ile 3 2 2 veya OH
Etil metil eter n-Propanol 2-Propanol

12. SINIF KIMYA 171