Page 54 - Kimya 12 | 3.Ünite

3. ÜNITE: ORGANIK BILEŞIKLER

3.6.1. Karboksilik Asitler ve Sınıflandırılması

Karboksilik asitlerin fonksiyonel grubu karboksil grubudur. Bu ad kar-
bonil ve hidroksil gruplarından türetilmiştir. Karbonil grubuna bir hid-
roksil grubu bağlanması ile oluşan yapıya karboksil grubu, bu grubu
taşıyan R–COOH yapısındaki bileşiklere ise karboksilik asitler denir.

Karbon�l H�droks�l
O
–C–OH
Karboks�l
O
Genel formülleri C H O olan monokarboksilik asitler, R–C–OH,
2n
n
2
R–COOH veya R–CO H şeklinde gösterilir.
2
Karboksilik asitler zayıf asitlerdir. Karboksilik asitlerin asitliği,
yapılarındaki
O
–C– O–

grubunun elektron çekiciliği ile açıklanır. Karboksil grubunun elektron
çekme özelliğinden dolayı negatif yük tek bir atom üzerinde değil, iki
oksijen atomu üzerinde eşit olarak dağılır. Negatif yükün yarısı bir oksi-
jene, diğer yarısı diğer oksijene aittir. Negatif yük molekül üzerinde eşit
olarak dağılmıştır. Bu durum karboksilik asitlerin su içerisinde ortama
+
H iyonu vermesini sağlar.
–
+
R-COOH R–COO (suda) + H (suda)
Karboksil grubuna (–COOH) bir hidrojen atomu bağlanarak en küçük
karboksilik asit (H–COOH) oluşurken diğer karboksilik asitlerde bir
radikal grup, karboksil grubuna bağlıdır. Karboksilik asitler, karboksil
sayısına ve yapısındaki fonksiyonel gruplara göre aşağıdaki gibi sınıf-
landırılır (Şekil 3.5).

KARBOKSİLİK ASİTLER

Monokarboksilik Polikarboksilik Hidroksi Amino asitler Yağ asitleri
asitler asitler (oksi) asitler

Şekil 3.5: Karboksilik asitlerin sınıflandırılması

Monokarboksilik Asitler: Yapısında bir tane karboksil (–COOH)
grubu bulunan bir değerlikli asitlerdir. Genel formülleri C H O dir.
n 2n 2
COOH
H–COOH CH –COOH
3
Form�k as�t Aset�k as�t Benzo�kas�t

Polikarboksilik Asitler: Yapısında birden fazla karboksil (–COOH)
grubu bulunan asitlerdir. Polikarboksilik asitlerin değerliği yapısında
bulunan karboksil (–COOH) sayısına eşittir.

180 12. SINIF KIMYA