Page 218 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 15-17. Yüzyıl'da Felsefe

3. Kökenleri Antik Yunan düşüncesine kadar dayanır. İnsanı 4. R. Descartes, Metot Üzerine Konuşma adlı eserinde dün-
felsefi düşüncenin merkezine alan Sokrates'e, 'İnsan her yada en iyi paylaştırılan şeyin sağduyu olduğunu savunur.
şeyin ölçüsüdür.' diyen Protagoras’a kadar geri gider. Bu Sağduyu ya da akıl doğru hüküm vermeye, doğru karar-
yaklaşım Rönesans döneminde, Tanrı’dan uzaklaşan dik- lar almaya ve doğruyu yanlıştan ayırt etmeye yarayan en
katin insana yönelmesiyle ortaya çıkar. İnsanla doğanın önemli araçtır ve herkeste eşit miktarda bulunmaktadır. Bu
geri kalanı arasındaki ontolojik farklılığı temele alan ve nedenle insanların düşüncelerinin farklı olmasının sebebi,
topluma, tarihe, kültüre ilişkin açıklamada, önceliği insana bazı insanların daha akıllı olması değildir. R. Descartes'a
veren felsefelerin genelini ifade eder. göre hakikatin araştırılması ancak bir yöntem ile birlikte
olumlu sonuç verir. Kısacası hakikati yöntemsiz bir şekil-
Bu parçada sözü edilen görüş aşağıdakilerden de aramak su üzerinde yürümeye benzer. Düzensiz ve
hangisiyle ifade edilir? karmaşık bilgiler aklın doğru düşünmesine, doğru kararlar
almasına ve doğru bir şekilde işlemesine engel olur.
A) Deneycilik
B) Doğuştancılık Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi R.
C) Hümanizm Descartes'ın felsefi anlayışına uygun değildir?
D) İdealizm A) Doğru bilgi mümkündür ve kaynağı sadece akıldır.
E) Materyalizm B) Değişik yol ve yöntemlerden aynı sonuçlar üretilebilir.
C) Hakikate ulaşmak açısından metod gerekli ve zaruridir.
D) Hakikate ulaşmak için sağduyu veya akıl yeterli
Çözüm:
değildir.
Orta Çağ boyunca Batı’da her şeyin temelinde ‘Tanrı’ E) Doğru düşünmenin ve karar almanın kaynağı sağ-
vardı(Teosantirizm). Rönesans’ın ortaya çıkmasıyla duyudur.
özgür bir birey olarak insanı yeniden her şeyin mer-
kezine alan görüş yani “Hümanizm” ortaya çıkmıştır. Çözüm:
Kökenlerini Antik Yunan düşüncesinde bulduğumuz bu Bu parçada R. Descartes'ın Metot Üzerine Konuşma
yaklaşım başta felsefe olmak üzere her alanda derin adlı eserindeki görüşlerine yer verilmiştir. Parçada R.
bir etki yaratmış ve Batı’da modern düşüncenin ortaya Descartes'a göre sağduyu yani aklın doğru hüküm
çıkmasıyla sonuçlanmıştır. Dolayısıyla parçada sözü vermeyi sağlayan araç olduğu, herkeste sağduyunun
edilen görüş “Hümanizm”dir.
bulunduğu ve hakikate ulaşmak için bir yöntemin za-
Diğer seçeneklere baktığımızda ise; ruri olduğu anlatılmıştır. Ayrıca yöntemsiz bir hakikat
arayışının boşa çabalamak olduğuna yer verilmiştir.
A) Deneycilik – Empirizm olarak bilinen bu görüşe göre
Parçada; “ Sağduyu ya da akıl doğru hüküm vermeye,
doğru bilgi mümkündür ve bu bilginin kaynağı duyu, de-
doğru kararlar almaya ve doğruyu yanlıştan ayırt et-
ney ya da algılarımızdır. Zihin hiçbir bilgiyi doğuştan ge-
meye yarayan en önemli araçtır." ifadesiyle A ve E se-
tirmez. Bu açıdan her türlü bilgi a posterioriktir.
çeneklerine uygundur. “R. Descartes'a göre hakikatin
B) Doğuştancılık – Bu görüşe göre bilgi, sonradan araştırılması ancak bir yöntem ile birlikte olumlu sonuç
oluşan deneyimlerle değil doğuştan gelen aklın ilkele- verir.” ifadesiyle C ve D seçenekleri R. Descartes'ın
riyle gerçekleşir. Doğru bilginin kaynağı akıl olarak be- felsefesine uygundur. Ancak B seçeneğinde yer alan
lirlenmiştir. “Değişik yol ve yöntemlerden aynı sonuçlar üretilebilir.”
ifadesi R. Descartes'ın felsefesine uygun değildir.
D) İdealizm – Ontolojik bir görüş olarak varlığın özün-
de akılla kavranan tinsel bir yapıda olduğunu savunur. Cevap: B
E) Materyalizm – Ontolojik bir görüş olarak varlığın
özünde uzayda, zamanda yer kaplayan fiziksel madde-
nin olduğunu savunan görüştür. Fiziksel olanın ötesin-
de herhangi bir gerçekliğin olmadığını savunur.

Cevap: C

216 217