Page 63 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Bilgi Felsefesi FELSEFE

9. Felsefe tarihinde bazı filozoflar, insanda duyular ve 10. Gazâlî’ye göre felsefe şüphe ile başlamalıdır. Felsefenin
akıldan farklı, onlardan üstün, insanın bilmek istedi- arayış içinde olduğu hakikate ne akıl ne de duyular ara-
ği bir şeyi doğrudan, aracısız bir kavrayışla, üzerinde cılığıyla ulaşmak mümkündür. Çünkü duyular aldatıcı
herhangi bir akıl yürütme yapmaksızın veya kanıt ge- akıl ise yanıltıcıdır. Duyular ve akıl dolaylıdır, ürettiği
rektirmeksizin bilmesini mümkün kılan bir yeti olduğuna bilgilerini kavramlarla ve sembollerle ifade etmek zo-
inanırlar. Bu yeti ile bilinen şey apaçık bir biçimde, ken- rundadır. Ancak hakikat kavram ve sembollere ihtiyaç
disinden şüphe edilmesi mümkün olmayan en üstün bir duymaz, o aracısızdır. Dolaysız ve aracısız olan haki-
bilme tarzıyla kesin ve konusuna uygun bir bilgidir. kat bilgisi sadece anlık sezgi ile mümkündür.
Bu parçada açıklanan bilgi görüşü aşağıdakilerden Buna göre aşağıdaki görüşlerden hangisi Gazâlî’nin
hangisidir? aldatıcı dediği felsefe akımına aittir?
A) Empirizm A) İnsan zihni doğuştan tabula rasadır.
B) Entüisyonizm B) Mutlak bilgiye yalnızca gönül gözüyle ulaşılır.
C) Pozitivizm C) Görüsüz kavramlar boş kavramsız görüler kördür.
D) Rasyonalizm D) Bilgilerimiz deney ile başlar ancak deneyden doğmaz.
E) Septisizm E) Duyusal olan her şey varlıktan ve hakikatten
yoksundur.

Çözüm:
Çözüm:
Parçada mutlak bilgiyi aklı ve duyuları aşan bir yerde
Bu parçada İslam filozofu Gazâlî’nin düşüncelerine
sezgilerimizde arayan yaklaşım olan “Entüisyonizm”
yönelik bilgi verilmiştir. Ona göre felsefenin aradığı
açıklanmıştır. Entüisyonizme göre hakikat herhangi
hakikate ne akıl ne de duyular aracılığıyla ulaşılabilir.
bir akıl yürütmeye ya da kanıtlamaya yer bırakmaksı-
Hakikate ulaşmada duyuların aldatıcı aklın ise yanıltı-
zın aracısız bir kavrayışla kalbimize, ruhumuza doğ-
cı olduğu anlatılmıştır. Bu ifadeden hareket edildiğinde
makta ya da dolmaktadır. Yetkin örneklerini Gazâlî ve
duyuları temele alan empirizmin Gazâlî için aldatıcı bir
Bergson gibi isimlerde buluruz. Dolayısıyla doğru ce-
anlayış olduğu savunulabilir.
vap B seçeneğidir.
A) “İnsan zihni doğuştan tabula rasadır.” ifadesi bilginin
Diğer seçeneklere baktığımızda;
sonradan duyu, deneyim ve tecrübe ile edinildiğini vur-
A) Empirizm: Doğru bilginin kaynağını duyu, deney ya guladığı için empirizme aittir. Gazâlî bu düşünceleriyle
da algılarda gören bilgi görüşüdür. duyuları aldatıcı kabul ettiği için empirizmi eleştirmiştir.
C) Pozitivizm: Doğru bilginin bilimsel yöntemden ge- B) Gönül gözüne vurgu yapıldığı için buradan entüis-
çerek ortaya çıktığını savunur. yonizme ulaşılır.
D) Rasyonalizm: Doğru bilginin kaynağının akıl oldu- C) Akıl ve duyuların önemine vurgu yapıldığı için bu
ğunu savunan görüştür. seçenek kritisizmdir.

E) Septisizm: Şüphecilik olarak bilinen bu görüşe göre D) Bilgilerimiz deney ile başlar ancak deneyden doğ-
mutlak bilgi mümkün değildir. maz ifadesi ile kritisizme vurgu yapılmıştır.

E) Duyusal olan gerçeklikten yoksun olduğuna vurgu
yapıldığı için bu seçenek rasyonalizme aittir.
Cevap: B

Cevap: A

61