Page 62 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE Bilgi Felsefesi ÇÖZÜMLÜ SORULAR

7. Bir kursta görevli öğretmen 20 kişilik bir sınıfta öğren- 8. - Doğuştan bilgi yoktur. Bilgimizin kaynağı akıl ola-
cilerine dağıtmak üzere test kitapçığı satın alacaktır. maz.
Ancak o gün farklı bir sınıftan iki kişinin daha bu sınıfta - Duyumlarımız ve algılarımız bize doğruluğu kesin
derslere katılacağını duymuştur. O gün sınıfında kaç olan bilgiler veremezler.
öğrenci olduğunu tespit etmek için sınıftan birkaç öğ-
renciye danışır ve danıştığı bütün öğrencilerden sınıfta - Ne sadece aklımızla ne de sadece deneyimlerimizle
20 kişi olduğu cevabını alır. Bu cevaba güvenemeyen doğru bilgiye ulaşmamız mümkün değildir.
öğretmen sınıfın dersine giren diğer öğretmenlere de Bilginin kaynağına yönelik yargılar sırasıyla
aynı soruyu sorar ve yine 20 cevabını alır. Ancak işini hangi felsefi akımlara aittir?
riske atmak istemez ve kitapçıkları dersinin 2. saatinde
dağıtmaya karar vererek derse girdiği ilk saat sınıftaki A) Rasyonalizm- Empirizm - Entüisyonizm
öğrencileri sayar. Dersinde o gün 22 kişinin sınıfta ol-
duğunu görür ve ders arasında 22 adet kitapçık alarak B) Empirizm - Rasyonalizm - Entüisyonizm
ikinci ders saatinde bunları dağıtır. C) Kritisizm - Empirizm - Rasyonalizm
D) Empirizm - Rasyonalizm - Kritisizm
Buna göre öğretmenin güvenmeyi reddettiği ve gü-
venmeyi seçtiği iki doğruluk ölçütü hangi seçenek- E) Empirizm - Kritisizm - Entüisyonizm
te doğru sırayla verilmiştir?

A) Yarar - Apaçıklık Çözüm:
B) Tümel uzlaşım- Uygunluk
Soruda bilginin kaynağı ile ilgili bazı görüşlere yer ve-
C) Tutarlılık - Apaçıklık rilmiştir.
D) Tümel uzlaşım- Tutarlılık - Birinci görüşe bakıldığında doğuştan aklımızda bilgi-
E) Uygunluk - Yarar nin olmadığı ve bilgimizin kaynağının akıl olmadığı be-
lirtilmiştir. Bu akım, bilgimizin kaynağının duyum, algı
Çözüm: ve deneyim olduğunu savunan empirizmdir.

Bilginin doğruluk ölçütleri ile ilgili bir soru verilmiş, parçada - İkinci görüşe bakıldığında duyumların ve algıların bize
örneği verilen doğruluk ölçütlerini bulmamız istenmiştir. doğruluğu kesin olan bilgiler veremeyeceği belirtilmiştir.
Bu akım ise doğru bilgiye doğuştan getirilen akıl ile ula-
Bu durumda parçada verilen öğretmenin davranışlarını
şılabileceğini savunan rasyonalizmdir.
değerlendirecek olursak; öncelikle öğrenci ve öğret-
menlerin sınıftaki öğrenci sayısı ile ilgili bilgisine baş- - Üçüncü görüşte ise ne sadece akılla ne de sadece
vurmuştur. Çoğunluğun doğru bulduğu bilginin doğru deneyimle doğru bilgiye ulaşamayacağımız belirtilmiş-
kabul edilmesi “Tümel uzlaşım” ölçütüyle açıklanır ve tir. Bu akım ise doğru bilginin oluşması için hem aklın
öğretmen buna güvenmemiştir. hem de deneyin etkin olduğunu savunan kritisizmdir.
Daha sonra öğretmen gidip sınıfta kaç kişi olduğunu Bu bilgilerden yola çıkarak doğru cevap Empirizm –
saymıştır. İfadenin nesnesine uygunluğu ile açıklanabi- Rasyonalizm – Kritisizmdir.
lecek bu ölçüt de “Uygunluk ölçütü”dür ve öğretmen bu
Cevap: D
ölçüte güvenmiştir.
Bu durumda güvenmeyi reddettiği ölçüt “Tümel uzla-
şım”, güvenmeyi seçtiği ölçüt ise “Uygunluk” ölçütüdür.
Doğru cevap seçeneği B’dir.
Diğer seçeneklerde yer alan ölçütleri de hatırlayacak
olursak:
Tutarlılık Ölçütü: Bu ölçüte göre öne sürülen ifade,
doğru olarak kabul edilen başka bilgilerle çelişmiyorsa
veya bir akıl yürütmeye dayanma sonucunda oluşmuş
ve mantıksal açıdan geçerliyse doğrudur.
Apaçıklık (Açık-Seçik) Ölçütü: Bu ölçüte göre öne sü-
rülen ifade, açık ve seçik olması durumunda doğrudur.
Yarar Ölçütü: Bilgi, bu ölçüte göre pratik hayatta fayda
verme koşuluyla doğrudur. Cevap: B

60 61