Page 61 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Bilgi Felsefesi FELSEFE

5. Genel bir biçimde düşünüldüğünde akılcılık; akıl yoluyla 6. Empirizme göre bilginin kaynağı dış dünyadır.
kazanılan bilgiye duyulan inancı, doğaüstü kaynaklardan Deneyimlerle elde edilen veriler işlenir, test edilir ve doğ-
kazanılan bilgi yerine, doğal yoldan kazanılan bilgiye du- rulanır. Doğuştan gelen hiçbir bilgi yoktur. İnsan zihni
yulan güveni ifade eden genel bir tavırdır. Bir tavır olarak doğası gereği boş bir levha (tabula rasa) gibidir ve ya-
akılcılık, yetkin örnekleri matematik ve doğa bilimleri olan şamda deneyimler yoluyla elde ettiği bilgilerle donanır.
bilgi türlerine değer verir, akla ve akıl yürütmelere dayan-
mayan bir bilginin olamayacağını savunur. Buna göre empirizm bilgiye ulaşmak için aşağıdaki
kaynaklardan hangisini kullanır?
Bu parçada açıklanan bilgi görüşü aşağıdakilerden
A) Akıl B) Duygu C) Duyu
hangisidir?
A) Empirizm D) Önsezi E) Sezgi
B) Entüisyonizm
C) Kritisizm
Çözüm:
D) Pozitivizm
Parçada empirizm görüşüne göre insan doğasının baş-
E) Rasyonalizm langıçta boş bir levha gibi olduğu ve tüm bilgilerin son-
radan deneyimler yoluyla elde edilerek zihne işlendiği
söylenmektedir.
Çözüm:
Bizden, empirizm görüşüne göre bilgiye hangi yetimiz-
Akla ve akıl yürütmelere dayanan bilgiye olan inanç ve
le ulaştığımızı bulmamız istenmektedir.
güveni ifade eden bir tutum olarak “Akılcılık” felsefe li-
teratüründe “Rasyonalizm” olarak bilinir. Aklı her türlü A) Parçada duyularımız aracılığı ile elde edilen bil-
bilginin kaynağı olarak gören rasyonalizme göre mutlak gilerin zihne işlendiğinden yani depolandığından bah-
doğrular ancak akıldan çıkar. Dolayısıyla sorumuzun sedilmekte fakat aklın bilginin üreticisi olduğundan söz
doğru yanıtı “E” seçeneğidir. edilmemektedir. Dolayısıyla bu seçenek doğru değildir.

Diğer seçeneklere baktığımızda: B) Duygu, nesnelere estetik açıdan bakmak ve olayla-
rı estetik açıdan değerlendirmektir. Daha çok sanatsal
A) Empirizm: Deneyimcilik diye bilinen bu görüşe göre ifadede resim, müzik, edebiyat, tiyatro gibi disiplinlerle
ise bilgilerimizin kaynağı akıl değil duyu, deney ve algı- gerçekleşir. Dolayısıyla bu seçenek doğru değildir.
larımızdır. Akıl ya da zihin rasyonalistlerin iddia ettiğinin
aksine doğuştan boş bir levhadır. Her türlü bilgi bu yüz- C) Parçada bilginin kaynağının dış dünya olduğu, du-
den deneyden çıkar. J. Locke ve D. Hume temsilcileridir. yular aracılığı ile elde edilen verilerin test edilip doğrula-
narak zihne işlendiği söylenmektedir. Dolayısıyla bilgi-
B) Entüisyonizm: Sezgicilik olarak bilinen bu bilgi
ye duyusal yetimizle ulaşırız. Bu nedenle "C" seçeneği
görüşüne göre mutlak bilginin kaynağı ne duyuları-
doğrudur.
mızdır ne de akıl. O kendini aracısız bir kavrayışla
ortaya koyar. Yetkin örnekleri felsefe tarihinde Gazâlî D) Önsezi, herhangi bir belirti yokken önceden sez-
ve H. Bergson’dur. mek ya da olacakların içe doğmasıdır. Parçada geçme-
diğinden seçenek doğru değildir.
C) Kritisizm: Bilginin kaynağının hem duyular hem
akıl olduğunu savunan yaklaşımdır. Görüşün en önemli E) Sezgi, mantıksal düşünce veya deneyimlere da-
temsilcisi I.Kant'tır. yanmayan, içsel bir bilgi veya anlayış oluşturma biçimi-
dir. Dolayısıyla bu seçenek doğru değildir.
D) Pozitivizm: Olguculuk olarak bilinen bu görüşe göre
ise bilgi yalnızca bilimsel yöntemden çıkabilir. Doğa bi-
limlerinin müthiş bir gelişim gösterdiği 17-19. yüzyıllar- Cevap: C
da ortaya çıkmıştır. En önemli temsilcisi A.Comte'dur.
Cevap: E

59