Page 60 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE Bilgi Felsefesi ÇÖZÜMLÜ SORULAR

3. Septisizm, şüphecilik anlamına gelen felsefi bir görüştür. 4. “Aslında aklımızın kötü dediği şey, evrensel doğanın dü-
“Doğru bilgi olanaklı mıdır?” sorusuna olamayacağı ve her zen ve yasaları bakımından kötü değildir. Yalnızca ayrı
zaman bilgiden şüphe duyulacağı yönünde cevap verir. olarak düşündüğümüz kendi varlığımızın yasaları bakı-
Septik düşünürlere göre herkes için geçerli olan kesin ve mından kötüdür. İyi ve kötü sözcükleriyse tek başlarına
doğru bilgiye ulaşmak mümkün değildir. Bilgi duyulara da- ele alındıklarında kesin bir şey anlatmazlar. Çünkü tek
yalı olarak elde edilir ve duyular insanı yanıltır. Farklı koşul- ve aynı şey, aynı zamanda hem iyi hem kötü hem de
lardan her insan farklı şekillerde etkilenir. Ancak dogmatik hiçbir şey olabilir. Sözgelişi müzik üzüntülü kişiye iyi ge-
filozoflar septiklerin bu görüşüne karşı çıkarak doğru bilgi- lir, yas tutanlara kötü, ölüler içinse anlamsızdır.”
nin olanaklı olduğunu savunur. Dogmatik filozoflar, doğru
bilginin olanaklı olduğu konusunda ortak bir karar alsalar da B. Spinoza'nın bu görüşleri aşağıdakilerden hangisiy-
bilginin kaynağı konusunda uzlaşmaya varamamışlardır. le ilişkilidir?
A) Empirizm
Buna göre aşağıdakilerden hangisi şüpheci görüşü
destekleyen bir ifadedir? B) Entüisyonizm
A) Ankara Türkiye’nin başkentidir. C) Pozitivizm
B) Matematik doğru bilgiye götürür. D) Rasyonalizm
C) Atom maddenin en küçük yapı birimidir. E) Septisizm
D) İspanya’da doğru olan Fransa’da yanlıştır.
E) Maddenin katı, sıvı ve gaz olarak üç hâli vardır.
Çözüm:
Metne göre B. Spinoza iyi veya kötü dediğimiz şeyin
Çözüm: mutlak olmadığını, bu değerlerin bizim şeylere yükle-
diğimiz anlamlardan ibaret olduğunu, bu açıdan mut-
Parçada septisizm ve dogmatizm karşılaştırması yapıl-
maktadır. Buna göre septisizm, herkes için geçerli ola- lak anlamda iyi, kötü, doğru veya yanlış diye bir şeyin
cak mutlak doğru bilgiye ulaşmanın mümkün olmadığı- olmadığını söyleyerek “Septik” yani şüpheci tavır ser-
nı ifade etmektedir. Septiklerde şüphe etmek amaçtır. gilemektedir. Bu yüzden doğru cevabımız E seçeneği
Ayrıca duyulara dayalı olarak elde edilen bilginin insanı Septisizm’dir.
yanılgıya düşüreceğini ifade etmektedirler. Bilgi kişiye Diğer seçeneklere baktığımızda;
göre değişkenlik göstermektedir. Ancak dogmatizmde
doğru bilgi vardır. A) Empirizm: Mutlak bilginin mümkün olduğunu ve bil-
ginin kaynağının duyu, deney ve algılarımız olduğunu
A) “Ankara Türkiye’nin başkentidir.”, kişiye göre de- savunarak kuşkuculuğa karşı çıkmaktadır.
ğişmeyen bir yargıdır.
B) Entüisyonizm: Mutlak bilginin mümkün olduğunu
B) “Matematik doğru bilgiye götürür.”, yargısında geçen ve bilginin kaynağının aklı da duyuları da aşan bir yer-
matematiğin bilgisine, bilimsel yöntem kullanılarak ulaşıl- de sezgilerimizde aracısız bir kavrayışla ortaya çıktığını
maktadır. Kişiye göre değişen bilgiyi içermemektedir. savunur.
C) “Atom maddenin en küçük yapı birimidir.”, ifadesi C) Pozitivizm: Mutlak bilginin mümkün olduğunu ve
kimya bilimine ait bir tanımlamadır. Bilimsel bilgiler kişi- doğru bilginin bilimsel yöntem sonucu ortaya konabile-
ye göre değişmez. ceğini savunur.
D) “İspanya’da doğru olan Fransa’da yanlıştır.”, ifa- D) Rasyonalizm: Mutlak bilginin mümkün olduğunu
desi toplumdan topluma değişkenlik gösteren yargılar ve her türlü bilginin kaynağının akıl olduğunu savunan
için kullanılmıştır. Kişiye göre değişen doğruları da içer- görüş olarak kuşkuculuğun karşısında yer alır
mektedir.
Bu açıklama doğrultusunda A, B, C ve D seçenekleri
E) “Maddenin katı, sıvı ve gaz olarak üç hâli vardır.”, B. Spinoza'nın bilgi görüşünü yansıtmamaktadır.
kimya bilimine ait bir yargıdır. Kişiye göre değişmez.
Cevap: E

Cevap: D

58 59