Page 53 - Hazırlık Matematik | 1.Ünite

1. ÜNİTE: SAYILAR 1.4. ÜSLÜ VE KAREKÖKLÜ İFADELER

1.4. ÜSLÜ VE KAREKÖKLÜ İFADELER

1.4.1. Üslü ve Kareköklü İfadelerin Tarihsel Gelişimi

Üslü Sayıların Tarihsel Gelişimi
Üs (kuvvet) ve üstel fonksiyon kavramına uygun gösterimler geliştirilmesi ve tanıtılmasında Fransız matematikçi
Augstin Louis Cauchy (Austin Luis Koşi) liderlik etmiştir. “Courd d’Analyse” (Kord Danalays) kitabında Cauchy;
genel üs, kök ve logaritmalarla ilgili işlemlerde kolaylık sağlaması için geliştirdiği gösterimleri tanıtmıştır. Üs, kök
ve logaritma kavramlarının gösterimleri ve terminolojisi, 1846 yılında Cauchy’nin çalışmalarından sonra dikkatleri
daha fazla çekmiştir.
Beş Yüz Yetmiş Milyar Ton Buğday

Eski zamanlarda savaş stratejilerini çok seven ve sürekli bunları uygulamaktan hoşlanan bir kral yaşarmış.
Kral halkını ve ordusunu sudan sebeplerle savaşa sokarak değişik
hamlelerle zafer kazanmayı amaçlarmış. Kralın savaş merakından
usanan halk, bu sorununa çare aramaya başlamış. Halk, ülkenin
Bilge’sine başvurmuş. Bilge, uzun bir düşünme sürecinin ardından
bu soruna çözüm bulmuş. Kralın huzuruna çıkan Bilge, Kral’a bir
hediye sunmak istediğini söylemiş. Çok mutlu olan Kral merakla he-
diyeyi beklemiş. Bilge, Krala bir kutu uzatıp “Kralım siz savaşmayı
çok seviyorsunuz. Bu sebeple size aynı gün içerisinde defalarca sa-
vaşma imkânı verecek bir oyun getirdim. Bu ufak taşlar askerleriniz.
İki tane atlı birliğiniz ve iki tane de filli askeriniz var. Yine aynı şekilde
iki tane savaş arabanız var (kale). Siz de bu oyunun şahısınız ve
bir de yardımcınız olan vezir var. Bu gördüğünüz satranç tahtası
üzerinde karşıdaki rakibi zekice hamlelerinizle yenmek için mücade-
le edeceksiniz. Bu oyunun adı satrançtır.” Bilgenin getirdiği satranç
oyunundan memnun kalan Kral, Bilge’ye bu güzel oyun için ne ödül
istediğini sormuş. Bilge, satranç tahtasında 64 kare bulunduğunu
ve birinci kareye bir buğday, bir sonraki kareye birinci karedekinin iki katı kadar buğday, üçüncü kareye ikinci
karedekinin iki katı kadar buğday gelecek şekilde bütün karelere denk gelecek kadar buğday istediğini söylemiş.
Hesaplamalar yapıldığında Bilge’nin istediği buğday miktarının beş yüz yetmiş milyar ton yaptığı ortaya çıkmış.
Kıvrak zekâlı Bilge’nin buğday hikâyesi nesilden nesile anlatılmış.

Augustin Louis Cauchy [Ogustin Luis Koşi (1789-1857)]

Augustin Louis Cauchy, Fransız Devrimi’nin başlangıcından kısa bir süre sonra 1789’da
dünyaya gelmiştir. Matematik konusundaki yeteneği, kapı komşuları olan ünlü matema-
tikçi Laplace (Leples) tarafından fark edilmiştir. 1810’da inşaat mühendisliğinden mezun
olup Napolyon’un ordusunda askeri mühendis olarak çalışmaya başlamıştır. Bu sırada
Laplace’in bazı kitapları ile matematik üzerine araştırmalarına devam etmiştir. 1857’de
altmış sekiz yaşında iken geçirdiği ateşli bir hastalık sonucu yaşamını yitirmiştir.

Analiz dalında pek çok çalışması olan Cauchy, aynı zamanda bir akışkan yüzeydeki dalgaların hareketi
üzerine yaptığı çalışma ile tanınmaktadır. Birçok ünlü matematikçinin cevaplayamadığı Fermat’ın bir sorusunu
1815’te cevaplayarak ispatlamıştır. Bu sayede matematikçi olarak kendini bir kez daha kanıtlamış ve iyice
ünlenmiştir.

En çok ses getiren çalışmaları: Olasılık analizi, optik, elastisite, matematiksel fizik, astronomi, hidrodinamik ve
diferansiyel denklemler olarak sayılabilir.

65