Page 18 - Seçmeli Psikoloji | 2.Ünite

2. ÜNİTE

gerçekte hâlen birilerine bağımlıdır.
İhtiyaçları ailesi tarafından karşı-
lanmakta, katılmayı düşündüğü bir
etkinlik için anne babasının onayına
ihtiyaç duymaktadır.
Buradaki en büyük tehlike özgür
olmak için çabalayan gencin olum-
suz birtakım grupların etkisi altına
girme ihtimalidir. Bu yüzden anne
baba ve öğretmenlere düşen gö-
rev, bağımsızlık çabasındaki gence
destek olmak ve gencin üzerindeki
baskıları azaltarak ona sorumluluk
vermektir.
Gencin ergenlik döneminde ihti-
yaç duyduğu şey; uğruna çaba gös-
termeye değer bir hedef, özgürce
seçilen bir amaç ve tüm bunlar için
mücadele edebileceği bir ortamdır. Görsel 2.36: Arkadaşlik
Sevgi ve ilgiyle, sabır ve anlayışla
anne baba bu süreçte gencin yanın-
da olmalıdır.
Gençlik dönemi duyguların en yoğun yaşandığı dönemdir. En yakın ve kalıcı arkadaşlıklar bu dönemde kurulur
(Görsel 2.36). Arkadaş grubu tarafından kabul edilmek genç için önemlidir. Akran grubu ile kurulan olumlu ilişkiler
gencin sosyal yönden gelişmesine katkı sağlar. Genç; rekabeti, paylaşmayı, değerleri, serbest zaman değerlendir-
me alışkanlıklarını akran grupları içinde öğrenir ve sosyalleşir.
Sosyal ilişkilerinde istediği başarıya ulaşamayan genç zaman zaman yalnızlık hisseder. Bazen de çevresinde
ailesi, arkadaşları olmasına rağmen ilişkilerin niteliğini sorgular ve yalnız olmadığı hâlde kendini yalnız hisseder.
Anlamsızlık ve yalnızlık duygusunun aşılamaması depresyon gibi ruhsal sorunların ortaya çıkma riskini artırır.
Anne babaları ile gençler arasındaki ilişki, riskli davranışların ortaya çıkmasında belirleyici bir unsurdur. Ebe-
veynlerinden en az biriyle yakın ve açık bir iletişim kurabildiği sürece riskli davranış ihtimali azalır. Gençlerin de bu
zorlu süreçte güvendikleri, kendilerine doğru rol model olacak bir yetişkinle iletişime açık olmaları önemlidir.

2.8. ERGENLİK DÖNEMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Bu dönemde genci etkileyen en önemli faktörler; kimlik oluşum sürecindeki rol karmaşası, yetişkinlerle yaşa-
nan kuşak çatışması ve akran grubu ile yaşanan sorunlardır.
Her gencin ulaşmak istediği ve kendine yakıştırdığı ideal bir benlik anlayışı vardır. Benlik arayışı içinde olan
gencin ilgisi dış dünyadan iç dünyaya yönelir. “Ben kimim?, Ne istiyorum?, Beni ben yapan özelliklerim nelerdir?”
gibi sorular soran genç, kendisini aşağı görmekle yüceltmek arasında gider gelir ve bir bocalama yaşar. Erik Erik-
son (Erik Eriksın) bu dönemi gencin kendi kimliğini aradığı olağan bir bunalım dönemi olarak görür. Kimlik arayışı
çabaları sonunda benlik saygısını oluşturan genç, kendini olduğundan aşağı ya da üstün görmeksizin kendinden
memnun olur.
Erikson’a göre bu dönemde ergen, başarılı bir şekilde kimlik arayışını tamamlarsa kendine güvenen bir kişi
olarak yaşamını sürdürür ve başarılı olur. Başarılı bir kimlik oluşturamazsa gelecek planı, ilişkiler, inanç ve ideoloji
konularındaki sorularına cevap bulamaz ve “rol karmaşası” yaşar. Bu kriz çözülmezse rol karmaşası diğer dönem-
lerde de devam eder. Örneğin ne yapmak istediğine karar veremeyen, bir işten öbürüne geçip bocalayan yetişkin-
ler henüz kimlik oluşumunu tamamlayamamış kişilerdir.
Çocukluk döneminde ebeveynlerini ya da çevresindeki yetişkinleri model alan genç, artık anne babasının ve
diğer yetişkinlerin düşünce ve davranışlarını değerlendirmeye ve eleştirmeye başlar. Bu durum, kuşak çatışmasını
ortaya çıkarır. Ergenlik döneminde yetişkin kuşakla ergen arasında çatışma olması doğaldır çünkü gençler yeni de-

50 PSİKOLOJİNİN TEMEL SÜREÇLERİ