Page 21 - Seçmeli Psikoloji | 2.Ünite

2. ÜNİTE

Görme Duyusu: Kafatasındaki Retina
göz çukuru denilen bölgeye yerleş-
miş olan göz, ışığa duyarlıdır. Gözü İris
dış etkilerden kaşlar, kirpikler, göz Sarı Leke
kapakları ve gözyaşı korur. Göz dış- Kornea
tan içe doğru üç tabakadan oluşur Görme Sinirleri
(Görsel 2.40).
Sert tabaka, gözün dışında bu- Göz Merceği Kör Nokta
lunan parlak beyaz renkli kısımdır. Damar Tabaka
Gözün ön tarafında saydamlaşarak Sert Tabaka
saydam tabakayı oluşturur. Kornea
adını alan bu saydam tabaka, irisi ve
göz bebeğini korur ve göze gelen Görsel 2.40: Gözün yapisi
ışığı kırar.
Damar tabaka, sert tabakanın altında yer alır ve gözün beslenmesini sağlayan damarlardan oluşur. Damar
tabaka, gözün ön kısmında irisi oluşturur. Parmak izlerinde olduğu gibi her insanın iris şekli de kendine özgüdür.
İrisin ortasında bulunan açıklığa göz bebeği adı verilir. Göz bebeği ışığın gözden içeri girmesini iris ise büzülüp
gevşeyerek göz bebeğinin genişleyip daralmasını sağlar. Böylece göze giren ışık miktarı ayarlanır. Kuvvetli ışıkta
göz bebeği küçülür, az ışıkta büyür. İrisin arkasında göz merceği bulunur. Göz merceği ışığı kırar ve görüntüyü sarı
leke üzerine düşürür.
Ağ tabaka (retina), en içteki tabakadır ve görme sinirleri burada ağ gibi yayılmıştır. Ağ tabaka üzerinde göz
bebeğinin tam karşısında sarı leke bulunur. Görüntü sarı lekede meydana gelir. Görme sinirlerinin gözden çıktığı
nokta ışığa duyarlı değildir. Buraya kör nokta denir.
Uzaktaki bir cisme bakıldığında göz bebeği büyür ve göz merceği incelir. Yakındaki bir cisme bakıldığında
ise göz bebeği küçülür ve göz merceği şişkinleşir. Böylece cisim hangi uzaklıkta olursa olsun görüntü net olarak
retinaya düşer. Buna göz uyumu denir. Nesnenin görüntüsü sarı lekeye ters ve nesneden küçük olarak düşer
ancak görüntü beyinde düz ve nesneye eşit olarak algılanır. Sarı lekedeki hücrelerin iyi görev yapabilmesi için “A
vitamini” gereklidir. A vitamini eksikliğinde gece körlüğü hastalığı ortaya çıkar. Merceğin normal göz uyumunu
sağlayamaması veya gözün yuvarlaklığının bozulması durumlarında miyop, hipermetrop, astigmat gibi göz ku-
surları oluşur.

MERAK KÖŞESİ
Bazı insanlar kırmızı-yeşil veya sarı-mavi renkleri ayırt etmekte
zorlanır. Renk körlüğü (daltonizm) denilen bu durum kalıtsaldır ve
geç fark edilen bir rahatsızlıktır. Renk körlüğünün tespiti için çeşitli
görsel testler vardır (Görsel 2.41).
Yandaki görselde renk körü olmayanlar 7 sayısını görür, kırmızı-
yeşil renk körlüğü olanlar ise bu sayıyı görmekte zorlanabilir veya hiç
göremez.
Peki, dünyaları siyah beyaz bir film gibi olan insanlar ya da hay-
vanlar var mıdır? Nesneler gerçekten renkli midir? Hiç merak ettiniz
mi?
Görsel 2.41: Renk körlüğü testi
(www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/renk-korlugunun-sebebi-nedir adresinden yarar-
lanılarak komisyon tarafından düzenlenmiştir. 31. 05. 2018, s. 22.30)

TARTIŞMA
Bir sosyal girişim projesinde görme engeli olmayan insanlara görme engelli rehberler eşliğinde ka-
ranlık bir ortamda dolaşma deneyimi yaşatılır. Bu deneyimin benzerini diğer duyu organlarınız için de
yaşadığınızı yani bir süre de olsa işitmediğinizi, koku ya da tat almadığınızı, dokunma duyunuzun işle-
vini kaybettiğini düşünün.
Yukarıdaki metinden yola çıkarak duyu organlarının yaşam için önemini tartışınız.

PSİKOLOJİNİN TEMEL SÜREÇLERİ 53