Page 16 - Tarih-10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE

1.4. ANADOLU’NUN TÜRKLEŞMESİ

TARTIŞALIM Anadolu’nun Türkleşmesinde etkili olan gelişmeler nelerdir?

Boylar Birliğinden Devlete

Tarih sahnesine çıktıkları andan itibaren Türkler, devlet kurma
idealine sahip olmuştur. Gerek Orta Asya’da gerekse göç edilen
bölgelerde köklü devletler kurmaları bu ideallere sahip olduklarını
kanıtlamaktadır. Hun, Kök Türk, Uygur, Karahanlı, Gazneli, Selçuklu,
Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti birlikte düşünüldüğünde,
tarihin hemen her döneminde bağımsız bir Türk devletinin olduğu
görülmektedir.

Avşar Boyu Türkler, Orta Asya’daki ilk dönemlerinden itibaren boylar birliği
şeklinde teşkilatlanmıştır (Görsel 1.13). Bu teşkilatlanmada, Türk
toplumunun en küçük yapısını oguş denilen aile oluşturmuştur.
Oguşların birleşmesiyle urug yani sülale, urugların birleşmesiyle
de boylar meydana gelmiştir. Boyların bir araya gelmesiyle oluşan
topluluğa bodun yani millet; milletin oluşturduğu en büyük siyasi
teşkilat olan devlete ise il veya el denilmiştir.

Devlet-İl
Kınık Boyu

Millet-Bodun

Boy-Ok

Aile birliği-Urug

Aile-Oguş
Kayı Boyu

Görsel 1.13
Boy damgaları Bodun, boy (bod) sözcüğünün çoğulu olup boylar birliği anla-
mına gelmektedir. Çünkü bodun aynı soydan olan ve aynı dili
konuşan boyların, bir bey etrafında toplanmasıyla meydana
BİLİYOR MUSUNUZ? gelmektedir. Yine bir bey tarafından bodunların bir araya
getirilmesiyle de Türk Devleti (Türk Eli) ortaya çıkmaktadır.

Boy, eski Türk devletlerinin oluşumunda en dinamik yapıdır. Türk
boylarının sık sık birleşerek devlet hâline gelmesi, iç ve dış se-
beplerle dağılması ve tekrar tekrar yeni devletler oluşturması bu
dinamik yapıyı kanıtlar niteliktedir. Ailelerin ve sülalelerin reisleri
tarafından seçilen beyin, törenin uygulanmasını sağlamak, adaleti
gözetmek, ekonomik faaliyetleri yürütmek, dayanışmayı sürdürmek
ve boyu korumak gibi sorumlulukları vardır.

Orta Asya’daki devlet anlayışını Anadolu’da da devam ettiren
Türkler, Malazgirt Zaferi sonrasında ilk Türk beyliklerini kurmaya
başlamıştır. Türklerin boylar hâlinde konar-göçer olarak yaşamla-
rını sürdürmeleri, merkezî devletlerin kuruluşunu yavaşlatmış ve
bu devletlerde çeşitli sıkıntılar ortaya çıkartmıştır.

24