Page 17 - Tarih 11 | 1.Ünite

DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ KARŞISINDA
OSMANLI SİYASETİ (1595-1774)

1.3. AVRUPA’DA DİN SAVAŞLARINDAN MODERN DEVLETE

Yeni Çağ Avrupası’ndaki hangi gelişmeler, günümüzdeki devletler TARTIŞALIM
hukukunun oluşumunda etkili olmuştur?

XII. yüzyıldan itibaren İngiltere ve Fransa, Roma Hukuku’na daya-
nan bir yönetim mekanizması geliştirmiş ve Papalık’tan bağımsız
hareket etmek istemiştir. Bu da Avrupa’da kilise ile krallık müca-
delesini doğurmuştur. Bu mücadelelerde kilise, güç kaybetmeye
devam etmiş ve inandırıcılığını yitirmiştir. XV. yüzyıldan itibaren
ise halk arasında kiliseye karşı eleştiriler artmaya başlamış ve
din temelli siyasi mücadeleler başlamıştır. XVII. yüzyıl ortasına
kadar devam eden mücadelelerde Habsburg Hanedanı Avrupa’ya
hâkim olma amacına ulaşamamış ve bölgede politik çoğulculuk
egemen olmuştur.
Otuz Yıl Savaşları (1618-1648)
Avrupa’da din alanında başlayan fakat arkasında bir takım siyasi,
sosyal ve ekonomik gelişmelerin bulunduğu mücadelelerin sebe-
bi iki temele dayanır. Bu sebeplerden ilki Habsburg Hanedanı’nın
Avrupa’da tek hâkim güç olma isteğidir. Topraklarını evlilik veya
veraset yoluyla günden güne artıran Habsburgların, Avrupa’daki
genişleme siyaseti başta Fransa olmak üzere bölgedeki devlet ve
prensliklerin başkaldırmasına neden olmuştur. İkinci sebep ise
Martin Luther’in (Martin Lutır) (Görsel 1.17) başlattığı Protestanlık
hareketidir. Luther, başta endüljans satışı olmak üzere kilisenin
maddi uygulamalarına 95 maddelik bildiri ile karşı çıkmış ve Av-
rupa’da dinî ayrışmalar başlamıştır. Özellikle Saksonya, Branden-
burg gibi Almanya’nın büyük prenslikleri Luther’i desteklemiştir.
Alman imparatoru, mevcut Lutherciler dışında kalan insanların
Luther’i desteklemesini yasaklamıştır. Bunun üzerine beş Alman
prensi ve on dört şehir, imparatoru protesto etmiş ve bu nedenle
Martin Luther’e taraftar olan Hrıstiyanlara “Protestan” denilmiştir.
Protestanlarla Alman imparatoru arasında yirmi beş yıl süren bir
savaş sonrasında 1555’te Augsburg (Ogsburg) Antlaşması imza-
lanmıştır. Bu antlaşma ile Protestan mezhebi ve kilisesi Alman-
ya’da resmen tanınmıştır. Augsburg Antlaşması ile Almanya’daki
prenslere istediği mezhebi seçme özgürlüğü verilmiş ve Lutherci
prenslerle Katolik prensler arasında barış sağlanmaya çalışılmış-
Görsel 1.17
tır. Halk ise ya bağlı bulunduğu prensin mezhebine girmiş ya da Martin Luther Heykeli
zorunlu olarak göç etmiştir. Protestanlar bu antlaşma ile önemli (Almanya)
haklar elde etmiş ve Katoliklerle eşit konuma gelmiştir. Her ne
kadar bu antlaşma Almanya’daki ayrılıkları sona erdirmeyi amaç-
lasa da biri Protestan diğeri Katolik olmak üzere iki Almanya’yı
ortaya çıkarmıştır.

1555’te Augsburg’tan çok kısa bir süre sonra hastalanan İm-
parator Şarlken, İspanya tahtını oğlu II. Philip’ e, Kutsal Roma BİLİYOR MUSUNUZ?
İmparatorluğu tahtını ise kardeşi Ferdinand’a bırakmıştır.

25