Page 19 - Tarih 11 | 1.Ünite

DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ KARŞISINDA
OSMANLI SİYASETİ (1595-1774)

Çok taraflı diplomasinin ilk örneği olan Westphalia (Vestfalya) Barışı
ile 24 Kasım 1648’de Otuz Yıl Savaşları sona ermiştir. Westphalia
Barışı sonrası Fransa ile İspanya 1659’a kadar savaşmaya devam
etmiştir. Çünkü XIV. Louis (Lui) reşit olana kadar fiilen Fransa’nın
hükümdarı olan Kardinal Mazarin (Görsel 1.20), İspanya tamamen
yok edilmeden Fransa’nın rahat edemeyeceğini düşünmüştür. İs-
panya’nın askeri üstünlüğü ve yeniden büyük imparatorluk kurma
hayali bu antlaşmayla sona ermiştir. Westphalia, Alman tarihinde
de bir çağın sonu olmuş ve Alman topraklarında Danimarka, İsveç,
Fransa gibi yabancı devletlerin müdahil olduğu yeni bir ortam
oluşmuştur.

Avrupa’da Otuz yıl süren kaos ortamına 1648’de Westphalia
Antlaşması ile son verilmiştir. Westphalia Antlaşması, birçok
Görsel 1.20
devlet temsilcisinin bir araya gelip imzaladıkları tek bir ant- Kardinal Mazarin
laşma değildir. Habsburg elçilerinin Fransa ve İsveç’le ayrı
ayrı imzaladıkları ikili antlaşmalara verilen genel bir isimdir.
1815’teki Viyana Kongresi’nde uygulanacak olan “Konferans
Diplomasisi” için Westphalia Antlaşması bir esin kaynağı BİLİYOR MUSUNUZ?
olmuştur.

Westphalia Antlaşması’nın Sonuçları
Otuz Yıl Savaşları sonrası düzeni sağlamak için toplanan konferans,
Avrupa'nın ilk büyük konferansı sayılır. Daha önceki uluslararası
konferanslar dinî nitelikteyken Westphalia Barışı’na katılan dev-
letler, savaş ve iktidar sorunlarını dinin etkisinde kalmadan tartış-
mıştır (Görsel 1.21). Papalık temsilcisi, konferansta dinlenmediği
gibi antlaşma metinleri de papaya imzalattırılmamış ve böylece
kilisenin gücü sınırlandırılmıştır. Westphalia’da, 1555 Augsburg
Barışı’nın hükümleri yenilenmiş ve Almanya’da Katolik, Protestan
ve Kalvinizm geçerli mezhepler
hâline getirilmiştir. Kutsal Roma
İmparatorluğu’nun parçalanmış
olduğu da uluslararası hukuk ba-
kımından doğrulanmıştır.

Otuz Yıl Savaşları sonunda Fran-
sa artık Avrupa siyasetine yön
veren devlet konumuna yükselir-
ken İngiltere de güçlü bir devlet
olarak Avrupa’da etkili olmaya
başlamıştır. Bazı Avrupa ülke-
leri topraklarını genişletirken
özellikle Almanya’da gerileme
ve iç karışıklıklar başlamıştır.
Hollanda, Portekiz ve İsviçre
bağımsızlıklarına kavuşmuştur.
Kutsal Roma İmparatorluğu’nun Görsel 1.21
Avrupa’yı tek bir imparatorluk çatısı altında birleştirme politikası Westphalia Antlaşması imzalanırken
gerçekleşmemiş ve bu politikanın yerini denge politikası almıştır. (Tablo)

27