Page 20 - Tarih 11 | 1.Ünite

1. ÜNİTE

Avrupa’da dinî etkenlerin yerini modern diplomasi almış ve ulus-
lararası alanda modern devletler hukukunun temelleri atılmıştır.
Evrensel imparatorluklar yerini ulusal krallıklara ve ulus devlet-
lerine bırakmıştır.

CEVAPLAYALIM Avrupa’da Otuz Yıl Savaşları’nın devam ettiği dönemde Osmanlı
Devleti’nin Batı siyasetinde etkisiz kalmasının sebepleri neler
olabilir?

Modern Devlet

Tarihin ilk dönemlerinden itibaren toplumun üzerinde siyasi otorite
kurulduğu bilinmektedir. Bununla birlikte modern devlet anlayışı
Avrupa’da Westphalia Antlaşması’ndan itibaren ortaya çıkmıştır.
Modern devlet anlayışında kilisenin, devlet ve toplum üzerindeki
etkisinin azaltılması esastır. Böylece merkezî otoritenin, ülkede
tek hâkim güç olması sağlanmıştır. Modern devletlerde merkezî
bir ordu bulunur ve merkezî otoritenin koyduğu hukuk kuralları
her zaman geçerlidir.

Modern Devlete Giden Süreç

Orta Çağ Avrupası’nda; XI. yüzyıldan itibaren kültürel, ekono-
mik, toplumsal ve siyasi alanlarda art arda hareketlenmeler
başlamıştır. Bilimsel ve teknik ilerlemeler, coğrafi
keşifler ve gelişen ticari faaliyetler Avrupa’da nüfusu
artırmıştır. Bu süreçte yaşanan gelişmelerden ilki
İstanbul’un Fethi olmuştur. Fetihte kullanılan top-
ların önemini çabucak fark eden krallar, Avrupa’da
soylulara boyun eğdirmek ve merkezî krallıklarını
güçlendirmek için bu yeni silahı kullanmıştır. Böy-
lece feodalizmden mutlakiyete doğru bir dönüşüm
yaşanmaya başlamıştır. Gutenberg’in taşınabilir harf-
lerle baskı yapan matbaayı (Görsel 1.22) geliştirmesi
diğer süreçleri hızlandırdığı gibi bilginin nüfuz etme
alanını genişletmiş ve merkezden uzak bölgelerin
yönetimini de kolaylaştırmıştır. Afrika’nın etrafının
dolaşılması ve Yeni Dünya’nın keşfi ile denizci dev-
letler; Asya, Afrika ve Amerika’da ticaret ve sömürge
faaliyetlerine girişmiştir. Luther’le başlayan süreçte
İngiltere ve İsveç gibi ülkeler, Roma’dan ayrılarak
kendi ulusal kiliselerini kurmaya başlamıştır. Yaşa-
nan kanlı din savaşları merkezî devletlerin gücünü
Görsel 1.22 artırmış ve sekülerleşmeye giden süreçte kilisenin
Matbaa (Gravür) dünyevi gücü azalmıştır. Krallar, savaşların yol açtığı sıkıntılar
yüzünden sıkı vergi politikaları uygulamak zorunda kalmış
ve modern akılcı bir yönetim oluşturmuşlardır.
YORUMLAYALIM Michael G. Roskin (Amerikalı Siyaset Bilimci),
Çağdaş Devlet Sistemleri, s.4’ten düzenlenmiştir.
Modern devletlerin ortaya çıkmasında Avrupa’da yaşanan hangi
gelişmeler etkili olmuştur?

28