Page 9 - Tarih 9 - Ünite 3

ORTA ÇAĞ’DA DÜNYA

İmparatorluklarda Sosyal, Ekonomik ve Askerî Durum

Roma İmparatorluğu ile savaşan Germen kavimleri, Kavimler
Göçü yaşanırken de birlikte hareket etmiştir. Soylu bir kökeni
olmayan Germen kralları, Roma İmparatorluğu’nun eyalet
yönetim sistemi gibi bir idari yapı kurmuştur. Bu eyaletlerin
başında valiler görevlendirilmiştir. Eyaletlerden daha küçük
yönetim birimleri kontlar tarafından yönetilmiştir. Her eyale-
tin kendi ordusu olup bu orduların her birine kumanda etme
görevi de bir düke verilmiştir. Bu düzen, zamanla Avrupa’da
feodal sistemi ortaya çıkarmıştır. Krallar, meclislerinde kontlar-
la piskoposlara danışarak karar almıştır. Kontlar, imparatorun
tebaasını ruhban sınıfına itaate zorlamış, piskoposlar da halkı
kontların yerel iktidarına tabi olmaya çağırmıştır. Ruhban ile
soylular arasındaki birlikte yaşama geleneği, zaman içinde
kökleşmiştir. Bu durum feodalizmin ve dogmatizmin Orta
Çağ boyunca Avrupa’da egemen olmasını kolaylaştırmıştır.

Orta Çağ’da Avrupa’da Veba Salgını (1347-1351)
1347’nin sonunda Sicilya’da görülen veba, ilk olarak Bizans
topraklarını vurmuş ve Avrupa’ya; Venedik, Cenova gibi liman
kentleri üzerinden girmiştir. Ortaya çıkış nedeni kesin olarak
bilinmeyen bu hastalık için değişik tedaviler ve korunma yolları
geliştirilmiştir. Bu salgın nedeniyle Avrupa nüfusunun neredeyse
yarısına yakını ölmüştür. Veba salgını (Görsel 3.3); ekonomik,
sosyal, siyasi ve kültürel hayatı derinden etkilemiştir. Avrupa’nın
demografik haritasını değiştiren bu hastalık, halkın psikolojik
olarak güvensizlik ve korku yaşamasına neden olmuştur. Sos- Görsel 3.3
yal ilişkileri zayıflatmış, ticareti ve dini uygulamaları durma Veba salgını
noktasına getirmiştir. Çok sayıda kişinin ölmesi her alanda bir
değişime neden olmuştur. Sonuçları sadece Orta Çağ’ı değil YORUMLAYALIM
sonraki çağları da ilgilendiren bu salgın hastalık daha sonraları
kıtada tekrar görülmüş ama bu denli büyük etkiler yaratama-
mıştır (Genç, 2011, s.123 ve 146’dan düzenlenmiştir).
Veba salgınının, Avrupa’da siyasi ve sosyal hayata etkileri
neler olmuştur?

Bizans İmparatorluğu’nda hayat ve geçim tarzı ticarete da-
yanmaktadır. Çin ve Hindistan’dan gelen ticari ürünlerin Av-
rupa’ya sevk edilmesi, Bizanslı tüccarlar sayesinde olmuştur.
Çin-Bizans ticaret hattının geçtiği yollar üzerinde hüküm süren
Sasaniler, Bizans’ın ekonomik çıkarları açısından stratejik bir
konuma sahiptir. İpek ticareti Bizanslılar ile Sasanileri karşı
karşıya getirmiş ve Bizans İmparatorluğu, Sasanilere karşı
Türklerle ittifak kurmuştur.
Sasani Devleti’nde ise ekonomi, topraktan alınan vergilere
dayanmaktadır. Bu vergiler ile genellikle liman, köprü ve ko-
naklama yeri gibi ticarete hız kazandıracak eserler yapılmış-
tır. Ayrıca vergilerle ordunun ihtiyaçları ve savaş masrafları
da karşılanmıştır. Sasaniler, gelirlerini artırmak için üreticiyi
destekleyen yasalar çıkarmış, zaten geniş olan ticaret ağını

71