Page 13 - Tarih 9 - Ünite 3

ORTA ÇAĞ’DA DÜNYA

İlk ve Orta Çağ’da Toplumsal Tabakalaşma

Toplumsal tabakalaşma, insanlar arasındaki ekonomik ve
toplumsal eşitsizliğin görünür hâle gelmesidir. Buna göre top-
lumlar, hiyerarşik bir düzen içerisinde sınıflandırılır. Toplayıcı-
lığa ve avcılığa dayanan ilk toplumlarda çok az tabakalaşma
olmasına karşın tarımsal üretimin gelişmesiyle zenginliğin art-
ması sonucu tabakalaşmada da artış olmuştur. Tarih boyunca
kölelik, kast sistemi ve mevkiye bağlı sistem gibi toplumsal
tabakalaşmalardan söz edilebilir. Toplum yapısında meydana
gelen bu değişim, insanlık tarihini baştan başa değiştirmiştir.

Kast sistemi, bir kişinin top-
lumsal konumunun yaşamı bo-
yunca belirlendiği toplumsal bir
düzendir. Hindistan’da görülen
bu sistemin ekonomik kuralla-
rını dinsel statüler belirlemiştir.
Hindu inancına (Görsel 3.7) gö-
re yaşam, geçici olarak beden
kazanmaktır. İnsanın gelecek
yaşamındaki statüsünü belirle-
yen onun bu hayatındaki eylem
ve tutumlarıdır. Kast sistemi;
Görsel 3.7
Brahmanlar (din adamları), kşatriyalar (askerler), vaisya- Hindu tapınağı
lar (çalışanlar) ve sudralar (işçiler ve köleler) sınıflarından (Hindistan)
oluşmuştur.
Kast grubunun üyesi, Brahmanlara saygılı olup kendi kastının
görevlerini yerine getirirse diğer hayatında daha üst bir kastta
doğacak eğer bunları yerine getirmezse daha alt bir kastın
üyesi olarak yeniden dünyaya gelecektir. Kast toplumlarında
farklı toplumsal gruplar birbirlerine kapalıdır. Bu sistemde
herkes, bir daha terk edemeyeceği bir kast içinde doğar, bu
kasttan eş seçer ve bu kast içinde ölür. Her kast bireyinin
alabileceği eğitim ve yapabileceği meslek türleri bellidir. Bu
düzende insanların diğer kastların üyeleriyle bağlantı kur-
maları engellenmiştir. Kast sisteminin mevcut yapılanması
dışında, köylerin ve yerleşim yerlerinin en uzak yerlerinde
yaşamalarına izin verilmiş parya denilen bir sınıf daha vardır.

Kast sisteminin, Hindistan’ın siyasi birliğine etkileri nelerdir? CEVAPLAYALIM

Orta Çağ’da Ticaret
Orta Çağ’da Asya ile Avrupa arasındaki ticari faaliyetler ge-
nellikle ticaret yolları vasıtasıyla gerçekleşmiştir. Bu ticarette
genel olarak ipek, ipekli kumaşlar, porselen, madenî eşyalar,
kâğıt, baharat, tuz, cam eşya, şarap, at, hayvan ürünleri
(deri ve postlar), değerli madenler, taşlar ve ziynet eşyaları
(takılar) taşınmıştır. Bu ticaret yolları, ticari ürünlerin yanı
sıra kıtalar arasında kültür alışverişine de imkân sağlamıştır.

75