Page 15 - Tarih 9 - Ünite 3

ORTA ÇAĞ’DA DÜNYA

Uzun süre çarşı ile aynı anlamda kullanılan ve yerel bir nitelik
taşıyan pazarlar ise açık havada yer almış ve genel olarak
haftanın belirli günleri toplanmıştır.

Türk İslam şehirlerinde sıkça görülen kapanlar, toptan ticaretin
yapıldığı yerlerdi (yağ kapanı, un kapanı gibi). BİLİYOR MUSUNUZ?

Ticaret malları deniz yoluyla taşınırken bazen limanlarda
mola vermiş, bazen de bu malların yolculuğu limanlarda son
bulmuştur. Büyük karayollarının her zaman denizle irtibatı
olmuş ve ticaret yolları bir limanda tamamlanmıştır. Bu ne-
denle liman kentleri, dünya ekonomisinin en önemli birimle-
rinden olmuştur. Limanlardan kentlere ulaşan mallar, burada
hanlar, kapanlar, bedestenler, çarşılar ve pazar yerlerinden
insanlara ulaşmıştır.
İnsanlığın ilk dönemlerinde değer ölçüsü ve değişim aracı
olarak pek çok mal kullanılmıştır. Ekonomik açıdan önemli
olan madenî paranın ortaya çıkışı ise ticari ve mali gelişme-
leri kolaylaştırdı. Anadolu’da yapılan kazılarda bulunan ilk
para örnekleri MÖ VII. yüzyıla ait olup bunları Lidya kralı
bastırmıştır. Yunan kıyı şehirlerinde bazı girişimci tüccar ve-
ya bankerlerce reklam aracı olarak bastırılan para, kısa süre
sonra devlet tekeli hâline dönüşmüştür. Paranın üstündeki Görsel 3.9
kral resmi ya da şehir sembolü, parayı bastıranın gücünü ve Altın para (Roma)
ihtişamını göstermiştir. Krallar için para basmak bir egemen-
lik sembolü olduğu kadar aynı zamanda ekonomik açıdan
da önemlidir. Metal sikkelerden yapılan ilk paralar, genellikle
altın ve gümüşten basılmıştır (Görsel 3.9).

İlk ve Orta Çağ’da Ticaret Yolları
İlk Çağ’dan itibaren Kral Yolu, KARADENİZ
İpek Yolu, Kürk Yolu ve Ba-
harat Yolu dünya ticaretinde
hâkim rol oynamıştır (Harita LİDYA Ankara Tokat HAZAR
3.4). Anadolu yollarının altın Sard Afyon DENİZİ
çağı, Pers İmparatoru Dari- Manisa Malatya
us’un yaptırdığı Kral Yolu ile Diyarbakır
başlamıştır. Anadolu’da, Ege Ninova
Bölgesi’nde bulunan Salihli
civarındaki Sardes’ten baş- AKDENİZ PERSLER
layıp Pers İmparatorluğu’nun
başkenti Sus’a kadar uzanan
Kral Yolu, Anadolu yollarının 0 250 km
belkemiğini oluşturmuştur. Sus
Harita 3.4
2 600 km uzunluğundaki Kral Yolu’nun çevresindeki ekono- Kral Yolu
mi merkezleri, Ege kıyısındaki önemli limanlara bağlanmıştır.

İpek Yolu, İlk ve Orta Çağlarda Çin ve Orta Doğu ile Ba-
tı ülkeleri arasındaki transit kara ticaretinde kullanılan en

77