Page 18 - Tarih 9 - Ünite 3

3. ÜNİTE

3.3. ORTA ÇAĞ’DA ORDU

TARTIŞALIM Medeniyetlerin, askerî teşkilatlanmaya ihtiyaç duymalarının
sebepleri neler olabilir?

İlk Çağ’dan itibaren ordular, devlet olarak adlandırılan sos-
yal ve siyasi yapının en önemli unsurlarından biri olmuştur.
Askerî organizasyon içindeki emir komuta zinciri, beraberinde
verilen görevleri ve bu görevleri yerine getirenlerin oluştur-
duğu teşkilatı doğurmuştur. İlk Çağ’dan itibaren devletler;
varlıklarını devam ettirebilmek, savaşlarda başarılı olabilmek,
huzuru ve düzeni sağlayabilmek için güçlü askerî teşkilatlar
kurmaya başlamıştır.
Batı Avrupa’da VIII. yüzyılda Franklar askerî bir düzen olan
feodal sistemi geliştirmiştir. Buna göre kral; soylu şövalyelere
(Görsel 3.11) at, zırh, mızrak, kılıç, kalkan gibi ihtiyaçlarını
satın alabilmeleri ve askerî eğitimlerinde gerekli masrafları
karşılayabilmeleri için kraliyet topraklarından belli ölçüde
arazi bağışlamıştır. Şövalyeler de krala bağlılık yemini ede-
rek kralın savaşçısı olmuştur. Feodalizmde fakir olan serfler,
askere nadiren alınmıştır. Böylece Orta Çağ’ın başlarında
ordunun büyük kısmını oluşturan köylü askerin yerini artık
şövalye almıştır.

Orta Çağ’da siyasi birlikten yoksun olan Avrupa’da
ordular küçük oldukları için uzun süreli seferler
düzenleyememiştir. Disiplin yönünden genelde
zayıf olan Avrupa ordularında güçlü vasallar, her
fırsatta kralın otoritesine karşı çıkmıştır. Krallar
ise büyük seferlere ancak vasallarının rızasıyla
girişebilmiştir.

Orta Çağ’da Avrupa’da şövalyeler, okçular ve kuşatma
teknikleri etrafında dönen kara savaşları, Doğu’da çok
farklı bir şekilde cereyan etmiştir. En büyük farklılık,
yüzlerce yıl Orta Asya’ya hâkim olan Türk ve Moğol
atlı okçuları olmuştur. Hem Türk hem de Moğol
askerleri çok disiplinli olup büyük bir cesaret-
le savaşmış ve eşsiz hafif süvari teknikleri
kullanmıştır. Cengiz Han, hâkimiyet kurduğu
kabileleri yeniden organize etmiş ve Türklerin
Görsel 3.11 oluşturduğu onlu sisteme göre güçlü bir idari ve askerî
Orta Çağ’da bir şövalye
düzen kurmuştur.

Orta Çağ’da Müslümanların da atlı okçuları hem atlarının hızı ve
çevikliği hem de kullanılan silahların hafifliği sayesinde, Batılı
atlı okçulardan daha hızlı ve esnek olmuştur. Franklar, Haçlı
Seferlerinde çok sayıda Müslüman ve Türk atlı okçuyla karşı-
laşmıştır. Hareket kabiliyeti oldukça yüksek olan bu birliklerin
başarısını gören Haçlılar, Türk atlı okçularından yararlanmak
BİLİYOR MUSUNUZ?
istemiştir.

80