Page 29 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 1.Ünite

1. Ünite

Osmanlı Devleti’ni savaşa sokan İttihat ve Terakki yönetimden çekildi. Ah-
met İzzet Paşa başkanlığında yeni hükûmet kuruldu ve bu hükûmet Wilson
İlkeleri doğrultusunda imzalanacak bir ateşkes istedi (Harita 1.8).
İstanbul Hükûmeti tarafından Bahriye Nazırı Rauf Bey başkanlığında görev-
lendirilen heyet, Limni Adası’nın Mondros Limanı’na gitti. İtilaf Devletleri’ni
temsil eden Amiral Calthorope (Kalthorp) ile İngilizlerin Agememnon adlı
zırhlı savaş gemisinde 27 Ekim 1918’de ateşkes görüşmeleri başladı. Yapılan
görüşmeler sonucunda 25 madde hâlinde düzenlenen Mondros Ateşkes An-
lasması imzalandı (30 Ekim 1918).

Mondros Ateşkes Anlasması’nın bazı maddeleri şunlardır:

1. Boğazlar İtilaf Devletleri’ne açılacak, Karadeniz’e girişler serbest ola-
cak, Karadeniz ve Çanakkale’deki istihkâmlar İtilaf Devletleri tarafın-
dan işgal edilecek.

2. Osmanlı orduları terhis edilecek; ordunun taşıt, araç gereç, silah ve cep-
hanesine İtilaf Devletleri tarafından el konulacak.

3. Osmanlı Devleti’nin elindeki tüm savaş esirleri ile esir ya da tutuklu
bulunan bütün Ermeniler serbest bırakılacak fakat İtilaf Devletleri’nin
elindeki Türk savaş esirleri geri verilmeyecek.

4. İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit eden bir durum karşısında, herhangi
bir stratejik noktayı işgal hakkına sahip olacak (Madde 7).

5. Vilayet-i Sitte denilen altı doğu ilinde (Erzurum, Van, Bitlis, Sivas, Har-
put, Diyarbakır) herhangi bir karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri buraları
işgal hakkına sahip olacak (Madde 24).

6. Toros Tünelleri, İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek.

7. Tüm liman ve tersaneler İtilaf Devletleri’nin kontrolünde olacak.

8. Hükûmet haberleşmesi dışındaki telsiz, telgraf ve kablolar (iletişim hat-
ları) İtilaf Devletleri’nin denetimi altında olacak.

9. İran içlerinde ve Kafkasya’da bulunan Osmanlı kuvvetleri, I. Dünya
Savaşı’ndan önceki sınırlara çekilecek.

10. Kömür, akaryakıt ve benzer kaynaklarda, ülkenin ihtiyaçları karşılandık-
tan sonra, İtilaf Devletleri’ne satın alma kolaylığı sağlanacak.

11. Suriye, Irak, Hicaz, Yemen, Asir, Trablusgarp ve Bingazi’de Osmanlı
kuvvetleri ve subayları en yakın İtilaf Devletleri komutanlığına teslim
olacak.

İtilaf Devletleri, Osmanlı’ya Mondros Mütakeresi’ni imzalatarak, gizli ant-
laşmalarla paylaştıkları Osmanlı topraklarını işgal etmek için hukuki dayana-
ğı elde etmiş oldu. Maddelere bakıldığında, Osmanlı Devleti her türlü işgale
karşı açık hâle gelmişti. İşgallere karşı koyabilmesini engellemek için de bü-
tün tedbirler alınarak Osmanlı Devleti savunmasız hâle getirilmişti. Özellik-
le Mondros Ateşkes Anlasması’nın 7 ve 24. maddeleri, İtilaf Devletleri’nin
Osmanlı topraklarında istedikleri yerleri işgal etmelerine zemin hazırlamıştı.

Mustafa Kemal Yıldırım Orduları’na
bağlı 7. Ordu Komutanı oldu. ABD savaşa dahil oldu.

1917 1917
45