Page 26 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 2

MİLLÎ MÜCADELE

Bu duruma şahit olan Sütçü İmam, düşman askerini vurdu. Bundan sonra şe-
Oku-yorum hir içinde Fransızlarla yapılan kanlı mücadeleler 11 Şubat 1920 gecesi, Fran-
sızların bozguna uğraması ve Maraş’tan çekilmeleri ile son buldu.
Kılavuz Hatice Maraş adı BMM’nin aldığı kararla Kahramanmaraş olarak değiştirildi.
27 Mayıs 1920 günü, Pozantı’dan
çıkmayı başaran Fransızlar, büyük Urfa, diğer güney illeri gibi önce İngilizlerin işgaline uğramış, sonra da İn-
bir bozguna uğramışlardı. Menil ko- gilizler tarafından Fransa’ya devredilmişti. İşgal ordusunun halka kötü dav-
mutasındaki Fransız birliği, Panzın ranışları, Ermeni azınlığın bunlarla işbirliği yaparak can ve mal güvenliğini
Çukuru’nda 44 Yörük köylüsü tara-
fından pusuya düşürülerek etkisiz ihlal etmeleri, Urfalıları ayaklandırdı. Yüzbaşı Ali Saip Bey kumandasındaki
duruma getirilmişti. Bu başarıda Kı- millî kuvvetler, kanlı çarpışmalar ardından Fransızları şehri boşaltmaya mec-
lavuz Hatice’nin büyük bir payı vardı. bur bıraktı. Urfa, tek başına bir Türk şehri olarak, bir devlete karşı savaşıp za-
Panzın Çukur köyünden Hatice Ha- fer elde etti (11 Nisan 1920). 1973’te alınan kararla Urfa adı Şanlıurfa olarak
tun, kendilerine çekilme yolu arayan değiştirildi. Fransa’nın Çukurova’yı işgali ve Ermenilerin iş birliği yaparak
Fransızlara küçük bir ücret karşılığın- saldırı ve yağmacılık hareketlerine karşı Adana’da ilk önce Karaisalı’da bir
da kılavuzluk yapmayı kabul etmişti. millî kuvvetler oluşturuldu. Adanalılar önce Toros Dağları’nın eteklerinde,
Kararlaştırılan saatte harekete geçen daha sonra ise Çukurova’da yiğitçe mücadele ettiler. Mücadelenin örgütlen-
Fransızlar, gece karanlığında gider- mesi yolunda topladıkları Pozantı Kongresi’ne Mustafa Kemal de katıldı.
lerken, Hatice onları pek sarp olan
Kar Boğazı’na sokmuş ve bundan
da Türk savaşçıları haberdar etmişti. Güney Cephesi’ndeki bu kahramanca mücadele ve başarılar, Fransızların iler-
Pusuya düşürülen Fransız kuvvetle- leyişini durdurdu ve Türklere karşı bakışlarını değiştirdi. Yunan ordusunun
ri, Kuvay-ı Millîye güçlerinin şiddetli Sakarya’da yenilmesi üzerine 20 Ekim 1921’de Fransa ile imzalanan Ankara
ateşi ile karşılaşmış ve bozguna uğ- Antlaşması ile Güney Cephesi kapandı. Hatay dışında bugünkü Türkiye-Su-
ramıştı. Mevcutları 800’ü aşan Fran- riye sınırı çizilmiş oldu. Bu bölgedeki askerî güçler de Batı Cephesi’ne gön-
sızlardan, 200’ü öldürülmüş, 650 derildi.
Fransız esir alınmıştı. Zeki Sarıhan,
s. 229, 312. (Kısaltılmıştır.)
Türk-Fransız ilişkileri, Türk-İngiliz ilişkilerine benzememektedir. Millî Mü-
cadele boyunca Türkler ile İngilizler arasında silahlı bir çatışma olmadığı hal-
de Fransızlarla Adana, Urfa, Antep ve Maraş bölgesinde 1920 sonlarından
1921 ortalarına kadar çetin bir savaş devam etmiştir. Buna karşılık, Ankara
Hükûmeti’ni resmen ilk tanıyan İtilaf Devleti Fransa olmuş ve 20 Ekim 1921
tarihinde Ankara’da yapılan Türk-Fransız Antlaşması ile Fransızlara karşı sa-
vaş son bulmuştur.

Paris Barış Konferansı’nda istediklerini elde edemeyen İtalyanlar, Yunanların
II. İnönü Savaşı’ndaki yenilgileri üzerine, Anadolu’da işgal ettikleri yerlerden
çekilmeye başladılar. Sakarya Zaferi’nin kazanılmasından sonra ise Anado-
Biyografi lu’yu tamamen boşalttılar.

Sütçü İmam (1884-1922)
Sıra Sizde Pierre Loti (Piyer Loti) ve Claude Farrere (Klod Farer) gibi ünlü
Maraşlı olup asıl adı Ali, laka-
Fransız yazarların Türkiye lehindeki yazıları Fransa kamuoyu-
bı Hacı İmam’dır. Uzunoluk
nun Millî Mücadele’ye bakışını nasıl etkilemiştir? Tartışınız.
Mescidi’nde imamlık yapar-
ken aynı zamanda süt sat-
tığından “Sütçü İmam” ola- Şahin Bey’e Yakılan Türkü
rak da bilinmekteydi. İşgalci
Fransız kuvvetleri içindeki Uyan Şahin uyan, uyanmaz mısın?
Ermeni askerlerin, Müslüman Diz çöküp düşmana dayanmaz mısın?
kadınlara sarkıntılık etmesi Al-kızıl kanlara boyanmaz mısın?
üzerine çıkan olaylarda, bir Uyan Şahin uyan, gör neler oldu.
Fransız askerini öldürüp şeh- Sevgili yurdumuz düşmanla doldu.
rin dışına çıkarak Maraş’ta
bağımsızlık mücadelesini Şahin’i sorarsan otuz yaşında
başlattı. Fransızlar Maraş’tan Süngü ile delindi köprü başında
kovulduktan sonra şehre geri Çeteler toplanmış ağlar başında
döndü. Atatürk ve Kurtuluş Sa- Uyan Şahin uyan, gör neler oldu
vaşı Müzesi, T.C Genelkurmay Sevgili yurdumuz düşmanla doldu
Başkanlığı, s. 141.

Ethem Ayaklanması çıktı. Demirci Mehmet Efe teslim alındı.
1920 1920

78