Page 28 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 2

MİLLÎ MÜCADELE

Mustafa Kemal, “En kısa zamanda düzenli ordu ve büyük süvari gücü oluştur-
mak gerektiğini” belirtti. Düzenli ordu birliklerine katılmak istemeyen Ethem
ve kardeşleri ile Demirci Mehmet Efe isyan etti (Görsel 2.19-2.20). Üzer-
lerine gönderilen düzenli ordu birlikleri tarafından isyan bastırıldı. Demirci
Mehmet Efe teslim oldu. Ethem ve kardeşleri ise o zamana kadar savaştıkları
Yunan ordusuna sığındılar. Böylece düzenli ordu kurulmasının önündeki en
büyük engel ortadan kaldırılmış oldu.
2. 5. 2. I. İnönü Muharebesi (6-10 Ocak 1921)

Kasım 1920’de BMM, düzenli ordu kurulmasına karar verdi. Fakat elde ettiği
serbestliği, askerî ve siyasi gücünü kaybedeceği için düzenli orduya katılmak
Görsel 2.19: Demirci istemeyen Ethem, isyan etti. Bu durumdan yararlanmak isteyen Yunan ordu-
Mehmet Efe su, harekete geçerek Eskişehir üzerine yürüdü. Amaçları Eskişehir’e giden
demiryolunu ele geçirmek ve Ankara’ya doğru ilerleyerek millî hareketi or-
tadan kaldırmaktı. 6 Ocak 1921’de Yunan kuvvetleri Bozöyük üzerinden sal-
dırıya geçerek İnönü yakınlarına kadar geldi (Harita 2.4). Bu gelişme üzerine
İsmet Bey, Ethem’in üzerine yolladığı kuvvetlerin büyük bölümünü geri çekti
ve Yunanlıların üzerine gönderdi.

Bu muharebede karşılaşan Türk ve Yunan kuvvetlerinin sayısal durumu eşit
değildi. Yunan kuvvetleri; 15.816 er, 12.500 tüfek, 120 makineli tüfek ve 72
topa sahipti. Buna karşılık Türk kuvvetleri ise 8.500 er, 5.500 tüfek, 47 maki-
neli tüfek ve 28 topa sahipti.

Türk ordusu kendisinden sayıca üstün Yunan ordusunun ilerleyişini durdur-
mayı başararak onları geri çekilmek zorunda bıraktı. Böylece I. İnönü Muha-
Görsel 2.20: Ethem rebesi zaferle sonuçlandı. Bu başarının hemen ardından Ethem üzerine yürü-
nerek isyancı kuvvetler dağıtıldı.

Yunan Yenişehir I. İnönü Muharebesi, BMM’nin kurduğu düzenli ordunun Batı Cephesi’nde
Kolordusu Dimboz Sakarya Nehri
Bilecik kazandığı ilk askerî zaferdir. Bu zaferin ardından Büyük Millet Meclisi’ne ve
Bursa Aksu Söğüt Türk ordusuna halkın güveni arttı. İsmet Bey’in rütbesi generalliğe yüksel-
Gündüz
Pazarcık Metris tildi. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun (1921 Anayasası) ve İstiklal Marşı’nın
Bozüyük Tepesi kabulü I. İnönü Zaferi’nin iç politikadaki etkileridir. Londra Konferansı’nın
Poyra
Eskişehir zalanması I. İnönü Zaferi’nin dış politikadaki önemli sonuçlarıdır.
Kovalca İnönü toplanması, Türk-Afgan Dostluk Antlaşması ve Moskova Antlaşması’nın im-

Teşkilat-ı Esasiye Kanunu [1921 Anayasası (20 Ocak 1921)]

Tavşanlı BMM açıldığı günden itibaren kendisine meşruiyet kazandırma çabası içe-
Kütahya risindeydi. I. İnönü Muarebesi’nin kazanılmasının getirdiği güvenle, Türki-
Alayurt ye’nin ilk anayasası olan Teşkilat-ı Esasiye Kanunu kabul edildi. Anayasa 23
madde ve bir ek maddeden oluşuyordu. Ulusal egemenlik ve yönetim esas-
Yanlız Saray
Ethem Batı Cephesi larıyla ilgili maddeler içeren bu anayasada; kişi hak ve özgürlükleriyle ilgili
güçleri maddelerde Osmanlı anayasasının (Kanun-i Esasi) hükümleri geçerli olacak-
Altıntaş tı. Bu anayasanın önemli maddeleri şunlardır:
Güney Cephesi
Gediz Keçiler
1. Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.
Türk Savunma Cephesi
Türk Taarruzu 2. Yürütme ve yasama yetkisi BMM’nindir.
Ethem güçleri
Yunan Taarruzu
3. Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından yönetilir ve hükûmet
Harita 2.4: I. İnönü Muharebesi haritası BMM Hükûmeti adını alır.

Londra Konferansı toplandı. Türk-Afgan Dostluk Antlaşması imzalandı.
1921 1921

80 23 Şubat 1 Mart