Page 31 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 2

2. Ünite

2. 5. 3. II. İnönü Muharebesi (23 Mart-1 Nisan 1921)
Oku-yorum
Londra Konferansı’ndaki barış önerilerinin TBMM Hükûmeti tarafından ka-
bul edilmemesi üzerine İngiltere, Yunan ordusundan yeni bir saldırı için hazır- İsmet Paşa’nın telgrafı: “Saat
lık yapmasını istedi. Yunan ordusu hem I. İnönü yenilgisinin olumsuz etkile- 18.30’da Metris Tepe’den gördü-
rini gidermek, hem de Eskişehir ve Kütahya’yı alarak demiryolu ulaşımını ele ğüm durum: Gündüzbey kuzeyin-
geçirmek, oradan da Ankara’ya ilerleyip TBMM’ye Sevr Antlaşması’nı kabul de sabahtan beri dayanan ve artçı
ettirmek amacındaydı. Bu sıralarda TBMM’nin Koçgiri Ayaklanması ve Pon- olması muhtemel olan bir düşman
müfrezesi, düzensiz olarak çekiliyor.
tus çeteleriyle uğraşmasını fırsat bilen Yunan kuvvetleri, kuzeyden Eskişehir, Yakından takip ediliyor. Hamidiye
güneyden Afyon üzerinden ilerleyerek İnönü önlerine geldiler. yönünde karşılaşma ve faaliyet yok.
Bozöyük yanıyor. Düşman, binlerce
II. İnönü Muharebesi’nde Türk ve Yunan kuvvetlerinin sayısal durumu ise ölüsüyle doldurduğu savaş meyda-
şöyleydi: Yunan kuvvetleri; 41.550 er, 720 makineli tüfek ve 220 topa sahipti. nını silahlarımıza terk etmiştir.
Buna karşılık Türk kuvvetleri ise 34.175 er, 235 makineli tüfek ve 104 topa TBMM Başkanı Mustafa Kemal de
sahipti. İsmet Paşa’ya çektiği cevabî kutla-
ma telgrafında:
İsmet Paşa komutasındaki Türk ordusu, Yunanlıları ikinci kez İnönü mev- “…siz orada yalnız düşmanı değil
milletin kötü giden talihini de yendi-
kisinde durdurmayı başardı. Yunan kuvvetleri 31 Mart’ı 1 Nisan’a bağlayan niz.” demiştir.
gece ve sabahında çekilmeye başladılar. Gençler İçin Fotoğraflara Nutuk, s. 394.
(Kısaltılmıştır.)
Bu zafer büyük bir sevinç yaratarak halkın TBMM’ye olan güvenini artırdı.
İtilaf Devletleri arasında Yunanlılara duyulan güven azaldı ve İtilaf Devletleri Atatürk’ün yukardaki sözünden
arasındaki görüş ayrılıkları arttı. Fransa, TBMM ile anlaşma zemini arama- yola çıkarak II. İnönü Muharebe-
ya başlarken İtalyanlar da Anadolu’da işgal ettikleri bazı yerleri boşaltmaya si’nin Kurtuluş Savaşı’ndaki öne-
başladı. mini açıklayınız.

2. 5. 4. Kütahya-Eskişehir Muharebeleri
(10-24 Temmuz 1921)

İnönü Muharebeleri’nde yenilen Yunanlılar, Türk direnişini kırmak için daha
büyük çaplı bir hazırlığa giriştiler. Yunanistan’dan yeni askerî birlikler getir-
diler. Anadolu’nun yerli Rumlarından da asker topladılar. Yunan Kralı da 13
Haziran 1921’de İzmir’e geldi. Büyük Ankara Seferi adını verdikleri plana
göre sadece İnönü mevzilerine saldırılmayacak ve geniş bir kuşatma hareketi
yapılacaktı. Bu harekâtı yapacak Yunan kuvvetleri; 131.533 er, 1.285 makine-
li tüfek, 460 top ve 2 uçak taburuna sahipti. Buna karşılık Türk kuvvetleri ise
122.186 er, 645 makineli tüfek, 159 top ve sadece 4 uçağa sahipti.

Bu muharebede bir Yunan kolu, İnönü yönünden saldırırken, daha güçlü bir
Yunan kolu Afyon üzerinden Eskişehir’in doğusuna varacak ve Ankara yolunu Biyografi
kesecekti. Bu geniş kuşatma hareketiyle Türk ordusu ya toptan yok edilecek, ya
da tutsak alınacaktı. Yunan ordusu 10 Temmuz 1921’de saldırıya geçti. Sayıca Bekir Sami Kunduh
ve sahip olduğu askerî donanımlarca çok üstün durumda olan Yunanlılar, Eski- Dağıstan beylerinden Faik
şehir’i, Afyon’u ve Kütahya’yı işgal ettiler. Cepheden gelen endişe verici haber- Musa Paşa’nın oğludur.
ler üzerine Mustafa Kemal, Karacahisar’da bulunan Batı Cephesi Karargâhı’na Musa Paşa 1866’da Tür-
giderek durum değerlendirmesi yaptı. Ordunun Sakarya Irmağı’nın doğusuna kiye’ye gelerek korgeneral
çekilmesi kararı alındı. 25 Ağustos 1921’de Türk ordusu Sakarya’nın doğusuna rütbesine yükselmiştir. Bekir
çekilmiş bulunuyordu. Böylece yeni oluşturulan ordu büsbütün yıpratılmamış Sami Bey, Galatasaray Lise-
oldu. Yunan birlikleri Anadolu’nun 100 kilometre daha içlerine çekilmiş ve si ve Paris Siyasal Bilimler
hareket üslerinden uzaklaşmış oldu. Bu durum Türk ordusuna yeni bir savaşa Fakültesinden diploma al-
hazırlanmak için az da olsa zaman kazandırdı.Bu yenilgi sonrası geri çekiliş mıştır. Dış görevlerde, Meş-
askerliğin gerektirdiği şartlarla yapılmış olsa da, iç ve dış politikada önemli ge- rutiyetten sonra valiliklerde
bulunmuştur.
lişmelere yol açtı. İtalya, Anadolu’dan askerlerini çekmeyi durdurdu. Fransa da Fahri Belen, Türk Kurtuluş Sava-
TBMM ile yaptığı ikili barış arayışı görüşmelerine ara verdi. şı, s. 303-337.

Kütahya-Eskişehir Muharebeleri başladı. Türk Ordusu Sakarya Irmağı’nın doğusuna çekildi.
1921 1921

10 Temmuz
83