Page 32 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 2
P. 32
MİLLÎ MÜCADELE
Geri çekilişin iç politikada ise yankıları daha büyük oldu. Büyük bir top-
rak parçasının düşmanın eline geçmesi, halkta büyük bir üzüntüye yol açtı.
TBMM’de: “Ordu nereye gidiyor; Millet nereye götürülüyor? Bu gidişin
sorumluları nerededir? Onu göremiyoruz. Bugünkü acıklı ve korkunç duru-
mun asıl sorumlusunu ordunun başında görmek isterdik.” gibi sözler edile-
rek Mustafa Kemal’e muhalefet şiddetlendi. Bu arada Kafkasya’da bulunan
Enver Paşa ve yanlıları da Anadolu’ya girmek için fırsat bekliyorlardı. Fevzi
Paşa’nın “İlerleyen Yunan ordusu mezarına yaklaşıyor.”, Mustafa Kemal’in
Görsel 2.22: Mustafa Kemal ile “Düşman Anadolu’nun harim-i ismetinde boğulacaktır.” demesi de bu muha-
Franklin Bouillon (Franklin Buyon) lefeti yatıştırmadı. Meclisin, Kayseri’ye taşınması tartışmaları başladı.
Yapılan sert tartışmaların sonucunda verilen karar şuydu: Ankara savaşma-
dan Yunanlılara bırakılmayacaktı. Meclisin 4 Ağustos’taki gizli oturumunda,
Oku-yorum
bir milletvekili kürsüden,“Mustafa Kemal Paşa ordunun başına geçsin.” dedi.
Bunun üzerine farklı nedenlerle de olsa Mustafa Kemal Paşa’yı sevenler ve
Franklin Bouillon: “Bu savaşı kaza- sevmeyenlerin bu noktada birleştikleri görüldü. Sonunda, 5 Ağustos 1921’de,
nacaksınız, çünkü…”
Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal Tengir- TBMM’de bütün yetki ve sorumluluğu tek elde toplamak amacıyla “Başko-
şek, Fransız Parlamentosu Dışişleri mutanlık Yasası” oy birliği ile kabul edildi. Bu yasayla TBMM, üç ay müd-
Komitesi Başkanı Franklin Bouil- detle, bütün yetkilerini Başkomutan olarak seçtiği Mustafa Kemal’e devretti.
lon’la birlikte İnebolu’dan Ankara’ya Üç ay süreyle Başkomutan olan ve Meclis’in askerî yetkilerini kendi üzerinde
gelmektedir. toplayan Mustafa Kemal Paşa, bu sayede çabuk karar verme ve uygulama
“Yollarda köylüler erkek, kadın hat- imkânına kavuştu.
ta bazısı çocuklarıyla beraber kağnı
arabalarıyla cephane taşıyorlardı.
Fransız milletvekili ve subayı, araba- Maarif (Eğitim) Kongresi (16-21 Temmuz 1921)
larından bunları seyrediyorlardı. Bir
köylü oturmuş kaval çalıyor, birkaçı
yaktıkları ateşin etrafına toplanmış- Sıra Sizde
lar bir şeyler pişiriyorlardı. Bir kadın Millî Mücadele’nin olağanüstü koşullarında Maarif Kongre-
bir kenara çekilmiş çocuğunu emzi- si’nin toplanması nasıl açıklanabilir?
riyordu. Arabamızı durdurarak biraz
bunları seyrettik… Mösyö Franklin: TBMM kurulduktan kısa bir süre sonra Maarif Nezareti (Eğitim Bakanlığı)
- Rica ederim, artık boş konuşmaları öğretmenlere bir genelge gönderdi. Bu genelgede, dış düşmanların vatanı
bırakalım, ciddi konuşmaya başla- içerden bölüp parçalamak için isyanlar çıkarttığı vurgulandı. Bu sebeple öğ-
yalım. Evvela size şunu haber vere-
yim. Siz bu savaşta mutlaka başarılı retmenlerin halkı uyarıp aydınlatmaları istendi.
olacaksınız, dedi.
- Neden? dedim. Mustafa Kemal ve Kazım Karabekir başta olmak üzere Millî Mücadele önder-
- Her ne zaman bir millet böyle gen- leri, millî kurtuluşun azim ve heyecanının öğrenciler tarafından da özümsen-
ci, ihtiyarı, çoluğu çocuğu ile bir işe mesi için sık sık okulları ziyaret ettiler. Bu amaçlar doğrultusunda Ankara’da
sarılırsa onu mutlaka başarır. Geçti- bir Maarif Kongresi düzenlenmesine karar verildi. Yurdun çeşitli yerlerinden
ğim yerlerde gördüklerim bunu anla- gelen 250 kadar öğretmenin bir araya geldiği Maarif Kongresi’ne Mustafa
tıyor, dedi (Görsel 2.22). Kemal cepheden gelerek katıldı ve kongrenin açılış konuşmasını yaptı. Mus-
Zeki Sarıhan, s. 247. (Kısaltılmıştır.)
tafa Kemal kongredeki konuşmasında Türkiye’de millî bir eğitimin kurulması
gerektiğini belirtti.
Savaş nedeniyle kongre çalışmalarında amaçlanan sonuçlara ulaşılamadı. An-
cak Yunan ordusunun Ankara’ya çok yaklaştığı buhranlı bir dönemde Maarif
Kongresi’nin toplanması eğitime verilen önemin somut bir örneğidir. Maarif
Kongresi’nin toplanması, Millî Mücadele’nin yalnızca savaş meydanlarında
değil eğitim alanında da yapıldığının göstergesidir.
Tekâlif-i Millîye (Millî Yükümlülükler) Emirleri
Başkomutanlık görevini üstlenen Mustafa Kemal, ordunun ihtiyaçlarını kar-
şılamak için 7-8 Ağustos 1921’de, Tekâlif-i Millîye Emirleri’ni yayınladı.
Tekâlif-i Millîye Emirleri’nden bazıları şunlardır:
Mustafa Kemal başkomutanlığa getirildi. Tekalif-i Milli Emirleri yayımlandı.
1921 1921
84 5 Temmuz
