Page 11 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | 3.Ünite

Şiir

1909 yılında yeniden yayımlanmaya başlanan Servetifünun dergisinde bir araya gelen ve Türk ede-
biyatındaki ilk beyannameyi (bildiri) yayımlayan Fecriati Topluluğu, eleştirdikleri Servetifünuncuların
sanat anlayışını sürdürür. “Sanat şahsî ve muhteremdir.” sloganıyla ve sanat için sanat anlayışıyla eser
veren Fecriaticilerin şiirlerinde işlediği başlıca temalar aşk ve tabiattır. Bu sanatçılar; Arapça, Farsça
sözcüklerin, tamlamaların yoğun olduğu bir dille kapalı bir anlatımı yeğler. Serbest müstezat türü-
nü geliştirir. Topluluğun öne çıkan şairleri Ahmet Haşim, Emin Bülent Serdaroğlu ve Tahsin Nahit’tir.
1912’de topluluk dağılmıştır.

Lirik ve pastoral özellikler gösteren Yağmur şiiri, aruzun en küçük kalıplarından biriyle yazılmıştır.
Vezne göre okunduğunda şiirde ses-içerik ilişkisi görülür. Sanatçı, Yağmur’da betimleyici bir anlatım
tutumu sergilemiştir:
Sokaklarda seyl-âbeler ağlaşır,
Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır;

Bulutlar karardıkça zerrâta bir
Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir;

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Yağmur şiirinin zihninizde canlandırdığı tabloyu betimleyiniz.
2. Şiiri, Servetifünun Dönemi’nin sanat anlayışına göre değerlendiriniz.

3. Şiirde parnasizm akımının etkilerini değerlendiriniz.
4. Şiirin dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.

Etkinlik

a. Yağmur adlı şiirde ahengi sağlayan ögeleri (ölçü, kafiye, redif, asonans, aliterasyon vb.) belirleyerek
sınıfta sergileyebileceğiniz şekilde çalışma kartları hazırlayınız.
b. Hazırladığınız çalışmayı sınıfta sununuz.

Şairin Biyografisi

Tevfik Fikret (1867-1915): İstanbul’da doğan şairin asıl adı Mehmet
Tevfik’tir. Mahmudiye Rüştiyesinde başladığı ortaöğrenimini Mekteb-i
Sultanide (Galatasaray Lisesi) tamamladı. Devlet dairelerinde memur
olarak çalıştı. Çeşitli okullarda Fransızca, Türkçe ve edebiyat dersleri ver-
di. Dönemin gazete ve dergilerinde şiirler yayımladı. Servetifünun dergi-
sinde yayın yönetmenliği yaptı.
Tevfik Fikret, edebiyat öğretmeni Recaizade Mahmut Ekrem’in de et-
kisiyle Batılı sanat anlayışını benimsedi. Şiirde dize ve beyit hâkimiyetini
kırdı. Genellikle serbest müstezat biçimini kullandı. Aruz ölçüsünü Türk-
çeye başarıyla uyguladı. Onun şiirlerinde parnasizmin etkisiyle biçim
mükemmelliği, sembolizmin etkisiyle müzikalite görülür. Aynı zaman-
da resim sanatı ile de uğraşan Fikret’in şiirlerindeki betimlemeler bir
tabloyu andırır. Oğlu Haluk’ta sembolize ettiği ideal gençlik için şiirler Tevfik Fikret
yazan şair, ömrünün son yıllarında çocuklar için hece ölçüsüyle şiirler (1867-1915)
yazdı. Balıkçılar, Han-ı Yağma, Tarih-i Kadim, Haluk’un Bayramı, Sis şairin
tanınmış şiirlerindendir. Şiir kitapları Rübab-ı Şikeste, Haluk’un Defteri ve
çocuklar için hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinin toplandığı Şermin’dir.

79