Page 142 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
7 TÜRKİYE'NİN DIŞ POLİTİKASI

6. Türkiye-Orta Doğu İlişkileri
1967 yılında yaşanan Arap-İsrail
Savaşı sırasında Türkiye’nin Orta Doğu
ülkeleriyle ilişkileri düzelmeye başladı.
Topraklarındaki Amerikan üslerinin Arap
ülkelerine karşı kullanılmasına müsaa-
de etmeyen Türkiye, bu tutumuyla Arap
dünyasının yanında yer aldı. Ayrıca Su-
riye, Ürdün ve Mısır’a gıda ve malzeme
yardımında bulundu.
Türkiye’nin Orta Doğu ülkeleri gö-
zünde saygınlığını artıran bir diğer ge-
lişme de 21 Ağustos 1969’daki Mescid-i
Aksa yangını (Görsel 7.32) karşısındaki
tutumudur. Bu olaya, İslam dünyası ile
birlikte Türkiye de büyük tepki göstermiş
ve “İslam Zirve Toplantısı”na katılmıştır.
Bu toplantı, aynı zamanda İKÖ’nün (İslam
Konferansı Örgütü) kurulmasının ilk adımı
olmuştur.
1973 Arap-İsrail Savaşı’nın sebep
olduğu petrol krizi Türkiye’yi Orta Doğu
ülkelerine daha çok yaklaştırmıştır.
1980 yılında İsrail, Kudüs’ü ilhak Görsel 7.32 Mescidi Aksa yangını, 21 Ağustos 1969
ederek bu şehri “ebedî başkent” ilan et-
miştir. Türkiye, bu ilhakı tanımadığını açıklayarak Kudüs’teki Türk temsilciliğini kapatmıştır. Bu gelişme-
ler sonucunda Türk-İsrail ilişkilerinde sorunlu bir süreç başlamıştır.

E. 1980-1990 DÖNEMİ

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

Ermeni sorunu nasıl ortaya çıkmış ve niçin uluslararası boyuta ulaşmıştır?

ANAHTAR SÖZCÜKLER

ASALA, Filistin Kurtuluş Örgütü, İslam Konferansı Örgütü, Orta Doğu Çevik Kuvveti, PASOK

1. Türkiye-ABD İlişkileri
1981 yılına gelindiğinde Orta Doğu’daki dengeler, ABD’nin aleyhine değişmiştir (Görsel 7.33).
ABD, Türkiye’den Pakistan’a kadar uzanan kuşakta SSCB’nin artan etkinliği karşısında (Görsel 7.34)
Orta Doğu ve Körfez petrollerinin güvenliğini sağlayacak Çevik Kuvvet’i oluşturmaya başlamıştır. Türki-
ye, bölgesel konumu nedeniyle Çevik Kuvvet Projesi’nde özel bir önem kazanmıştır. Ancak Türkiye, bu
Proje’ye dâhil olmamaya çalışmıştır.
Bu dönemde iki ülke arasındaki bir başka konu da Kıbrıs Sorunu olmuştur. Güçlü Yunan lobisinin
etkisinde kalan Amerikan Kongresinin, Kıbrıs Sorunu’nda Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi lehine ka-
rarlar çıkarması, Türkiye-ABD ilişkilerinde bazı pürüzlere neden olmuştur.
1984 yılında ABD Kongresinde, 24 Nisan’ın “Ermeni Soykırımı Günü” olarak kabul edilmesi, iki
ülke arasındaki ilişkilerde gerginliğe yol açan bir diğer konudur. ABD Başkanı G. Bush’un 24 Nisan
1989’da bu günü, Anma Günü olarak kabul etmesi Türkiye için büyük bir hayal kırıklığı olmuştur.

142