Page 43 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
ULUSLARARASI İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ 3

yunca Batı Avrupa’ya nazaran İslam dünyası çok daha merkezîleşmiş bir siyasal yapıya sahipti. Ancak
Hristiyanlıktaki evrensellik, birlik ve dışlayıcılık düşünceleri İslam dünyasında da hâkim olmuş, yine Batı
Avrupa’daki gibi İslam dünyasında da ilk dönem hariç hiçbir zaman bütüncül bir siyasi birlik kurulamamıştır.
İslam devletlerinde dinin etkisinde şekillenen bir devlet yapısı ve bürokrasi vardı. Bundan dolayı
uluslararası ilişkiler, Hristiyan Avrupa’da olduğu gibi İslam dünyasında da dinî bir içeriğe sahip olmuş,
siyasi ve dinî kurumlar iç içe geçmişti (Görsel 3.10). Buna rağmen Batı Avrupa’da papalık kurumunun ne-
den olduğu siyasi ve dinî otorite arasındaki sorunlar ortaya çıkmamıştır. Bunun en önemli nedeni papalık
kurumunun Hristiyan dünyasındaki siyasi yapılar üzerinde kurmuş olduğu dinî otoritenin, halifelik kurumu
tarafından İslam dünyasında kurulmamış olmasıdır.
İslam düşüncesinde uluslararası ilişkiler, Hristiyanlardakine benzer şekilde Müslümanlarla gayri-
müslimler arasındaki ilişkiler olarak görülmüştür. Müslümanlarca benimsenen din adına yapılan savaş
anlamına gelen "cihat" anlayışı, İslam devletlerindeki uluslararası ilişkileri şekillendirmiştir (Harita 3.3).

Görsel 3.10 Kurtuba Camiî, İspanya

ATLAS
OKYANUSU
HAZAR
DENİZİ
KARADENİZ
EGE
DENİZİ
AKDENİZ

HİNT OKYANUSU

0 800 1600 km

Harita 3.3 İslamiyet’in yayılışı

43