Page 42 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
3 ULUSLARARASI İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ

Aziz Agustin (354 - 430) Orta Çağ Avrupası’nda uluslararası
ilişkiler, iki ana konu üzerinde yoğunlaş-
Civitas Dei’nin (Sivitas Dei- mıştır: Bunlardan birincisi, Hristiyan olan-
Tanrı Devleti) yazarı olan lar ile olmayanlar arasındaki ilişkilerdir.
Aziz Agustin’e göre iki kuşatı- İkincisi ise bir bütün olarak algılanan Hris-
cı devlet vardı: “Tanrı Devleti” tiyan Avrupa içerisindeki hükümdarlarla
ve “Yeryüzü Devleti”. Tanrı feodal yönetimlerin arasındaki ilişkilerdir.
Devleti, barış ve huzuru tem- Dönem boyunca Katolik kilise merkezli
sil ederken Yeryüzü Devleti, diplomatik etkinliğin temel işlevi ise hü-
kargaşa ve mutsuzluklar ül- kümdarlarla derebeyleri arasındaki sürekli
kesiydi. Bu iki dünya devamlı anlaşmazlık ve çatışmaları çözüme ka-
mücadele hâlindeydi ve bu vuşturmak olmuştur.
mücadelenin galibi, Tanrı Orta Çağ’daki uluslararası ilişki-
Devleti olacaktı. leri etkileyen önemli gelişmelerden biri
Aziz Agustin’in “Tanrı Devleti” de İslam dünyası üzerine yapılan Haçlı
ve “Yeryüzü Devleti” olmak Seferleri’dir (Görsel 3.7). Aziz Agustin’in
Görsel 3.8 Aziz Agustin üzere ikici dünya görüşü, “haklı savaş” doktrininden hareketle
(Temsilî) Orta Çağ Hristiyan dünya- on binlerce Avrupalı Hristiyan, “Kutsal
sında, “Hristiyan Devleti” Ülke’yi (Kudüs)” Müslümanlardan kurtar-
ve “Hristiyan Olmayanların Devleti” şeklinde uygulandı. mak amacıyla Doğu’ya düzenlenen Haçlı
Hristiyan olmayanlar, Tanrı Devleti’nden dışlandı. Hristiyan Seferleri’ne katılmıştır. Seferlerin temelin-
dünyası için Hristiyan olmayanlar, normal ilişki kurulacak deki “haklı savaş” düşüncesi, Doğu’daki
topluluklar değil, savaşılması gereken düşmanlar olarak al- Ortodoks Hristiyanların ve kutsal toprak-
gılandı. lardaki Hristiyanların korunması olarak
ifade edilmiş ve bu düşünce, seferlerin
Ahmet Cevizci, Felsefe Sözlüğü, s. 86’dan özetlenmiştir. meşrulaştırılmasının temel dayanağını
oluşturmuştur.
Roma İmparatorluğu’nun doğu-
Bilgi Kutusu daki mirasçısı Bizans İmparatorluğu,
ELİNİ ATEŞE SÜRMEYEN BİZANS Roma’dan çok daha merkeziyetçi olup iliş-
ki içinde bulunduğu devletler üzerinde sıkı
Bizans, Ruslarla mücadele eden Peçeneklerle dost geçiniyor- bir denetim kurmuştur (Görsel 3.9). Daha
du. Böylelikle Rusların güneye inmesini önlemiş oluyordu. ilk dönemlerinden itibaren düşman saldırı-
Zamanla güç dengeleri değişt . 1091 yılında Bizans’ı Ege’den larıyla kuşatılmış olan Bizans’ın bu saldı-
Çaka Beyliği, Edirne’den Peçenekler, Marmara’dan ise Türki-
ye Selçuklu Devlet sıkışt rmaya başladı. Bu gelişme, Bizans’ta rılara karşı uzun zaman ayakta kalmasını
dış polit ka değişikliğine yol açt . Bizans, yıllardır faydalandığı sağlayan en önemli silahı, etkin bir şekilde
Peçeneklerin üzerine Kumanları kışkırt p saldırt . Kumanların kullanmayı başardığı diplomasisiydi. Bi-
bu saldırısı Peçeneklerin sonu oldu. Yine Bizans, Çaka Bey teh- zans İmparatorluğu, en güçlü zamanında
likesini ise onun damadı I. Kılıçaslan’ı kullanarak bertaraf et . bile çıkarlarını korumak ve saldırılara karşı
ülkeyi savunmak için Romalılar gibi savaşı
Remzi Çavuş, Tarihten İlginç Haberler, s.25.
değil daha çok diplomasiyi kullanmıştır.
Bizans diplomasisindeki temel yön-
tem, rakip ya da düşman olarak gördüğü
ülkeleri içeriden zayıf atmak, birbirlerine
düşürerek bölmek ve ardından tehlikeyi
yok etmekti.
Bizans diplomasisi, ayrıca rüşvet
yoluyla komşu devletlerden yandaşlar edi-
nerek, tehlikeli olan komşu ülkeleri Hristi-
yanlaştırarak ya da Bizanslı prensesleri
yabancı hükümdar ve prenslerle evlendi-
rerek amacına ulaşmayı hedef emiştir.
İslamiyet’in doğuşu ve yayılışı,
Orta Çağ’da uluslararası ilişkileri etkileyen
Görsel 3.9 Suda yanan Rum ateşi “grejuva”, Bizans’ın Orta diğer bir gelişme olmuştur. Orta Çağ bo-
Çağ’da düşmanlarına karşı üstünlük sağlayan silahıydı.

42