Page 20 - Coğrafya 10 | 4.Ünite

10. Sınıf
AFETLER
249

Önlenmesi çoğu kez mümkün olmayan kütle ha-
reketleri, can ve mal kaybının yanı sıra çevre sorun-
larına neden olmaktadır. Dolayısıyla bu hareketlerin
afetlere yol açtığı yerler tespit edilerek buralardaki
yapılaşmalar gözden geçirilmeli ve yenilerine izin
verilmemelidir. Buna rağmen bu bölgelerde yol,
köprü veya baraj gibi yapılar inşa edilecekse arazi-
nin coğrafi özellikleri dâhilinde destekleyici unsurlar
kullanılmalıdır (Görsel 4.19).

Görsel 4.19: Heyelan riskini azaltan istinat duvarı
%5
Sonbahar Türkiye'de Kütle Hareketleri
%5 Yaz %26 Kış Türkiye’nin iklim özelliklerinin yanı sıra jeolo-
jik ve jeomorfolojik özellikleri, kütle hareketlerinin
özellikle de heyelanların oluşumunu artırmaktadır.
Ülkemizin büyük bölümünde yarı kurak iklim ko-
şulları yaşandığından dolayı yağışların mevsimlere
dağılışı farklılık gösterir. Bu durum, yıl içerisinde
yaşanabilecek heyelan olaylarının dağılışında dü-
zensizliğe neden olur (Grafik 4.1). Türkiye'de heye-
lanlar; çoğunlukla arazi yapısı ve yağış koşullarına
bağlı olarak Kuzey Anadolu'da özellikle de Trabzon,
%64 Rize, Artvin, Erzurum ve Kastamonu gibi illerde
İlkbahar görülmektedir (Harita 4.8). Özellikle bu bölgelerde
arazinin beşerî müdahalelerle (yol yapımı, maden
arama vb.) bozulması heyelan riskini daha da artır-
Grafik 4.1: Türkiye'de etkili olan heyelanların mevsimlere maktadır.
göre dağılışı

Bulgaristan Karadeniz Gürcistan
Yunanistan Edirne İstanbul Zonguldak Bartın Kastamonu Sinop Artvin Az.
Tekirdağ
Karabük
Samsun Ardahan
Marmara Kocaeli Düzce Ordu Rize Ermenistan
Denizi Yalova Sakarya Çankırı Amasya Giresun Trabzon
Bolu Kars
Çorum Tokat Gümüşhane
Bursa Erzurum
Çanakkale Bilecik Iğdır
Balıkesir Ankara Kırıkkale Erzincan N.Ö.C.
Yozgat Ağrı
Kırşehir Sivas Tunceli Bingöl
Muş
Manisa
Afyon
Bitlis İran
İzmir Kayseri Malatya Van
Aksaray
Diyarbakır Siirt
Aydın Denizli Isparta Konya Kahramanmaraş Adıyaman Batman Şırnak Hakkari
Ege Denizi Muğla Antalya Karaman Adana Kilis Şanlıurfa Suriye Irak
Mersin
Hatay Can kaybı
0-10 Heyelan sayısı
Akdeniz K 11-20
21-80 1-10 10-20 20-30 30-40 40-50 50+
KKTC 0 100 200
81-260
GKRY km
Harita 4.8: Türkiye'de iller bazında gerçekleşen heyelan sayıları ve bu heyelanlarda yaşanan yaklaşık can kaybı (AFAD, 1900-2013)
249