Page 73 - Fen Lisesi Fizik 10 | 4.Ünite

OPTİK

ÖRNEK
Hava ortamında bulunan ve kırıcılık indisi 3 olan saydam mad- NOT ALANI
deden yapılmış ince kenarlı bir merceğin asal eksenine paralel ola-
rak gönderilen mavi ışık mercekte kırılarak asal ekseni kesiyor.
Aynı ortamda aynı merceğe gönderilen kırmızı, yeşil ve mor ışı-
ğın izlediği yollar şekilde gösterilmiştir.

Buna göre kırmızı, yeşil ve mor ışığın izlediği yollardan
hangileri doğru çizilmiş olabilir?
(Karelerin her bir kenarının uzunluğu eşit ve 1 birimdir.)

ÇÖZÜM
Soruda hava ortamında mavi ışığın mercekteki odak uzaklığı
4 birim olarak verilmiştir. Buna göre aynı ortamda aynı mercekte
mor ışık daha fazla kırılacağından odak uzaklığı 4 birimden daha
küçük olmalıdır. O hâlde mor ışığın izlediği yol doğru çizilmiş olabilir.
Yeşil ve kırmızı ışık bu mercekte aynı ortamda daha az kırılarak
odak uzaklığı 4 birimden daha büyük olmalıdır. Şekle baktığımızda
yeşilin odak uzaklığı 3 ve kırmızının odak uzaklığı 6 birim verilmiştir.
O hâlde yeşil ışığın izlediği yol yanlış, kırmızı ışığın izlediği yol doğru
çizilmiş olabilir.

ÖRNEK
Kırıcılık indisi n olan ince
1
kenarlı bir mercek kırıcılık in-
n
2 disleri n ve n olan saydam
2
3
ortamların arasına yerleş-
n
1
tirilmiştir. Her iki ortamdan
merceğin asal eksenine pa-
n ralel olarak gönderilen mavi
3
ışığın izlediği yollar yanda
gösterilmiştir.
Buna göre ortamların ve merceğin kırıcılık indisleri n , n ,
2
1
n arasındaki büyüklük ilişkisi nedir?
3
ÇÖZÜM
n ortamında merceğin karakter değiştirdiği görülmektedir.
2
O hâlde n > n dir.
1
2
Şeklin alt yarısına bakıldığında merceğin kendi karakterini
gösterdiği görülmektedir. O hâlde n > n tür.
1
3
Sonuç olarak n > n > n olur.
3
2
1

259