Page 17 - Fen Lisesi Matematik 11 | 5.Ünite
P. 17

ÇEMBER VE DAİRE

               Kirişler Dörtgeni



                 Tanım         Köşeleri aynı çember üzerinde olan dörtgene                       B
                               kirişler dörtgeni denir.                                A  a
                               Kirişler dörtgeninde karşılıklı açılar bütünlerdir (Şekil 5.2.13).

                               a +  i =  b +  c =  180c                                                 C
                                                                                           c
                                                                                          D
                                                                                            Şekil 5.2.13




                9. ÖRNEK
                         C
                    x 4 +  30c                 Şekildeki ABCD kirişler dörtgeninde
                                                  W
                                               mA =     x 3 +  10c
                                                 ^ h
                    D   x 7 -  10c             mC =     x 4 +  30c
                                                  V
                                                 ^ h
                                                  W
                                               mD =     x 7 - 10c olduğuna göre
                                                 ^ h
                          x 3 +  10c
                      A              B         mB =    a  değerinin kaç derece olduğunu bulunuz.
                                                  V
                                                 ^ h
                ÇÖZÜM
               Kirişler dörtgeninde karşılıklı açılar bütünler olduğundan
                         V
                       m C =
                                     c
                  W
                                              c
                 ^ h
               m A + ^ h       x 3 +  10 +  x 4 +  30 =  180c
                                              c
                                         x 7 +  40 =  180c
                                              x 7 =  180 -  40 =  140 &  x =  20c olur. Buradan
                                                          c
                                                                 c
                                                     c
                                             c
                                 c
                  W
                                        c
               m D =   720$  c  -  10 =  140 -  10 =  130c elde edilir. Bu durumda
                 ^ h
                                    c
                              c
               m B =   a =  180 -  130 =  50c bulunur.
                  V
                 ^ h
                10. ÖRNEK
                       F       E      D        Şekildeki F, E, D ile A, B, C noktaları doğrusal ve çemberler B, E
                                   85°         noktalarında kesişmektedir.
                                                  %
                                               m EDC =   85c olduğuna göre
                                                 ^
                                                      h
                                                  %
                                               m EFA =   a  değerinin kaç derece olduğunu bulunuz.
                                                 ^
                                                      h
                     A          B    C
                ÇÖZÜM
               E ve B noktaları birleştirildiğinde ABEF ve BCDE kirişler dörtgenleri  F       E      D
               elde edilir. Kirişler dörtgeninde karşılıklı açılar bütünlerdir.       95c         85°
                                          W
                                                 V
               BCDE kirişler dörtgeninde mD +  mB =   180c olduğundan
                                                ^ h
                                         ^ h
                        V
                85 +  mB =   180 &  mB =   180 -  85 =  95c olur.
                                      V
                                                    c
                                c
                  c
                                              c
                       ^ h
                                     ^ h
                %      %                                %
                EBCveABE  komşu bütünler olduğundan m ABE =     85c olur.
                                                       ^
                                                            h
                                                                                    A          B    C
               ABEF kirişler dörtgeninde
                  %
                           c
               m ABE =   85 &  mF =    a =  180 -  85 =  95c bulunur.
                                  U
                                              c
                                                   c
                 ^
                      h
                                 ^ h
                                                                                           Fen Lisesi Matematik 11 207
   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22