Page 12 - Fen Lisesi Matematik 11 | 5.Ünite
P. 12

ÇEMBER VE DAİRE



               Tanım        Köşesi çember üzerinde bulunan ve bir teğet ile bir
                            kirişin oluşturduğu açıya teğet-kiriş açı denir.
                                                                                                B
                            Teğet-kiriş açının ölçüsü, gördüğü yayın ölçüsünün
                            yarısına eşittir (Şekil 5.2.5).                            O
                                                                                                 2


                                                                                        C        A
                                                                               %             $
                                                                            m ACB =   a  +  m BC =  2a
                                                                                   i
                                                                              _
                                                                                                i
                                                                                            _
                                                                                      Şekil 5.2.5


               Sonuç

                                                                               D                B
                             1.   Aynı yayı gören çevre açının ölçüsü, teğet-kiriş
                                açının ölçüsüne eşittir (Şekil 5.2.6).                 O
                                                                                         2
                             2.   Aynı yayı gören teğet-kiriş açının ölçüsü, merkez              2
                                açının ölçüsünün yarısına eşittir (Şekil 5.2.6).

                                                                                        A         C
                                                                                      Şekil 5.2.6






              3. ÖRNEK




                             T
                                   B        Şekildeki d doğrusu, O merkezli çembere T noktasında teğettir.
                 C                    d        %
                                             m CAT =  43c dir.
                                              ^
                                                   h
                                                         %
                        O    43°            Buna göre m ATB =   a  değerini derece cinsinden bulunuz.
                                                        ^
                                                             h
                                 A
              ÇÖZÜM

            Çevre açının ölçüsü, gördüğü yayın ölçüsünün yarısıdır. Bu durumda
               %               #
             m CAT =   43 &  m CT =  86c dir.                                       86°     T
                         c
                   h
              ^
                                  h
                              ^
                                                                                                   B
             5 CA? çap olduğundan çemberi 180c lik iki eş yaya ayırır.           C                    d
               #        $
             m CT +  m TA =   180c
                  h
              ^
                           h
                       ^
                        $                                                               O    43°
                                       c
                     m TA =   180 -  86 =  94c elde edilir.
                                 c
                       ^
                           h
                                                                                                 A
            Teğet-kiriş açının ölçüsü, gördüğü yayın ölçüsünün yarısı olduğundan
                %
             m ATB =   a
               ^
                   h
                       94c
                     =  2
                     =  47c  bulunur .
         202  Fen Lisesi Matematik 11
   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17