Page 156 - Felsefe 10

FELSEFE 10 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi

2. Olası cevaplar:
Çalışma No.: 47
Emin olabiliriz. Deneye konu olabilen, duyularla algılanabilen
varlıklar somuttur ve gerçektir.
İnsan
Duyu Zaman Zaman Emin olamayız. Çünkü somut olan her varlığı duyularımızla
organ- ve zihnin- içeri- Nes- algılarız ve duyularımız çoğu zaman bizi yanıltır.
larıyla mekân den ba- sinde nel bir
ğımsız ger-
algıla- içinde deği- Çalışma No.: 49
nabilir yer olarak şime çekliği
var olma
olma alma uğrama 1. Zihnimiz zaman ve mekân içindeki olay ve olgular üzerinden
olma
anlamlar kurar. Zaman ve mekân içinde olan her şeyi birbi-
Peri X X X X X riyle ilişkili şekilde algılarız. Örneğin bulutların varlığı yağ-
kızı mur yağabileceğine işaret eder. Bulut yoksa yağmurun yağma
olasılığından bahsetmeyiz. Dolayısıyla nedensellik ilkesinin
Tavus
√ √ √ √ √ temelinde somut gerçeklikler vardır. Zihnimiz bu ilişkilerin
kuşu
ardışıklığı üzerinden önerme ortaya koyar.
Üç X X X X X 2.
sayısı Bilim ve fizik yasalarının da öngördüğü gibi evrenin bir baş-
langıcı ve sonu vardır. Bu durum maddi evrenin oluşumunda
Bulut √ √ √ √ √ bir bilincin varlığına işaret eder. Buna göre görünür evrenin
varlığının ideal bir varlığın mutlak bilincine dayandırılma
Kafdağı X X X X X
olasılığı vardır. Bu evren için ortaya konulabilecek bir sav.
Ağaç √ √ √ √ √ İnsanı özne olarak ele aldığımızda bu durumun karşılıklı bir
etkileşimle gerçekleştiğine şahit oluruz. Örneğin ağaç olma-
İnsan √ √ √ √ √ dan ağaç ideası olmaz. Ancak insanın bilincinde bir gökdelen
Dikdört- fikri olmadan da gökdelen ortaya çıkmaz.
X X X X X
gen
3. Bu soru felsefe tarihi boyunca ontolojik olarak tartışılmıştır.
Buna göre olası üç yanıt vardır:
a. Maddi bir gerçeklik yoktur. Her şey rasyonel bir bilincin
1. Birinci Grup: Peri kızı, üç sayısı, Kafdağı, dikdörtgen. ürünüdür ve doğuştandır.
İkinci Grup: Tavus kuşu, bulut, ağaç, insan. b. Maddi bir gerçeklik vardır. Her şeyi algılarımız ve duyum-
larımız bilincimize aktarır.
2. Varlık: Var olan her şey. c. Ne soyut ve manevi şeyler ne de madde vardır. Varlık hiç-
İdeal Varlık: Duyu organlarıyla algılanamayan, zaman ve liktir.
mekân içinde yer almayan, zaman içinde değişime uğrama-
yan, insan zihninden bağımsız nesnel bir gerçekliği olamayan
varlıktır. Çalışma No.: 50
Reel Varlık: Duyu organlarıyla algılanan, zaman ve mekân
içinde yer alan, zaman içinde değişime uğrayan, insan zihnin- 1. Olası cevaplar:
den bağımsız nesnel gerçekliği olan varlıktır. 1. Bu durumu, elektriğe ve üzerinden elektrik geçen kabloya,
trafoya benzetebiliriz. Maddi olmayan elektriğin potansiyel
3. Olası cevaplar: “Varlığını algılayabildiğim şeylere var derim. enerjisiyle maddi bir unsur olan kablo veya trafodaki varlık,
Göremediğim, duyamadığım, hissedemediğim sadece zih- ruh ve beden ikiliğini anlatabilir. Trafonun, elektriği kendi
nimde var olan şeylerin varlığından emin olamam.” “Zaman içinde barındırdığı gibi beden de ruhu kendi içinde barındı-
içerisinde değişmeyen şeylere var derim. Zaman içerisinde de- rır.
ğişen, dönüşen şeylerin var olduğunu söylemek hatalı olabilir.
Bugün var dediğim şu ağaç yarın yok olabilir.” 2. Ruh ve beden ikiliğinden emin olamayız. Ruhun tam ola-
rak ne olduğunu, mahiyetini ortaya koyamayız. Dolayısıyla
bunu beden üzerinden ilişkilendiremeyiz.
Çalışma No.: 48
2. Bu söz, varlığın sürekli bir akış ve değişim hâlinde bulundu-
ğunu, hiçbir şeyin kendisi olarak kalmadığını/kalamayacağını,
1.
Gerçek Düşünsel her şeyin her an bir başka şeye dönüştüğünü ifade eder.
Varlıklar
(Reel) Varlık (İdeal) Varlık
3. Olası cevaplar:
Peribacaları Gerçek 1. Görünür evrende her an bir değişimle karşı karşıyayız.
Unicorn (tek Düşünsel Gece ve gündüz, mevsimler, canlı ve cansız varlıklar sürek-
boynuzlu at) li bir değişim halindedir. Hiçbir şey olduğu yerde kalmaz.
Yıldızlar ve gezegenler sürekli kendi yörüngelerinde akış
Adalet Düşünsel hâlindedir.
Pi sayısı Düşünsel Bu değişmenin ya da oluş hâlinin olası cevapları şunlardır:
Demir Gerçek a. Tanrı’nın etkisi
b. Mekanik etki
Denizanası Gerçek
c. Diyalektik etki
Trafik canavarı Düşünsel
ç. Tesadüf
Üçgen Düşünsel 2. Görünür evrende bir değişme yoktur. Değişme olarak ifade
edilen şey, yalnızca bir yanılsamadır. Değişme hareketle
Kalem Gerçek
olur. Oysa sonsuz oranda bölünebilir uzayda hareket et-
Pollyanna Düşünsel menin ya da bir yerden bir yere varmanın imkânı yoktur.
Dolayısıyla hareket yani eylem yoksa değişme de olmaz.

152