Page 211 - Kimya 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

KİMYA 10

Çalışma No.: 75 Çalışma No.: 77
1. Yüzdürme (flotasyon), heterojen bir karışımdaki katı tanecik- 1. Ayırma hunisinin kullanılabilmesi için,
lerinin bir sıvı üzerinde yüzdürülerek karışımdan ayrılması Karışım heterojen olmalıdır.
işlemidir. Bu yöntemle ayrılacak katıların yoğunlukları farklı Sıvı-sıvı karışımı olmalıdır. Karışımı
olmalı ve kullanılan sıvı katıları çözmemelidir. oluşturan sıvıların yoğunlukları farklı olmalıdır.
2. Topraklı sebzeler suya atılır. Yaprakların özkütlesi sudan küçük 2. Ayırma hunisi, sıvı-sıvı heterojen karışımları ayırmada
olduğu için yapraklar su yüzeyinde yüzer. Toprağın özkütlesi kullanılır. Alkol-su karışımı homojen karışımdır.
sudan büyük olduğu için toprak dibe çöker. Sebze yaprakları su 3. Benzin-su karışımı, aseton-su karışımı ayırma hunisi
yüzeyinden toplanır. Yüzdürme (flotasyon) yöntemi ile ıspanak, kullanılarak bileşenlerine ayrılabilir.
marul yaprakları topraktan arındırılmış olur.
3. Maden endüstrisinde cevherlerin zenginleştirmesinde yüzdürme
(flotasyon) yönteminden yararlanılır. Bu yöntemde ham maden Çalışma No.: 78
öğütülüp mazot ile karıştırılır. Cevherdeki istenen mineralin
yüzeyi mazotla kaplanıp hidrofobik hâle getirilir. Cevher suya 1. a) Su içerisinde çözünen maddeler su ile homojen karışım oluş-
atılır ve suyun içinden basınçlı hava geçirilir. Yüzeyi mazot ile tururken su içerisinde çözünmeyen maddeler su ile heterojen
kaplı cevher hava kabarcığına tutunarak yüzeye yükselirken karışım oluşturur. Bu nedenle su ile çözünmeyen karışımlar
gang dibe çöker. ayırma hunisi ile ayrılabilir. Bu karışımlar,
Su-karbon tetraklorür
Çalışma No.: 76 Su-zeytinyağı
Su-benzen şeklindedir.
1. Mert, yüzdürme yöntemini uygular. Bu yönteme göre Mert’in
kum-talaş karışımını yoğunluk farkından yararlanarak ayır- b) Su-karbon tetraklorür karışımında karbon tetraklorürün yo-
ması gerekmektedir. Bunun için kum-talaş karışımı su içine ğunluğu sudan büyük olduğu için ayırma hunisinde alt tarafta
atılır. Kum dibe çöker, talaş ise suyun üstünde yüzer. Talaş birikir. Bu yüzden ayırma hunisinden ilk ayrılan sıvı karbon
delikli bir süzgeç ile su üzerinden toplanır. Talaş ayrılmış olur. tetraklorür olur.
Kalan kumlu su da süzülünce kum ve su da birbirinden ayrıl- Su-zeytinyağı karışımında su, yoğunluğu zeytinyağından bü-
mış olur. yük olduğu için ayırma hunisinde alt tarafta birikir. Bu yüz-
den ayırma hunisinden ilk ayrılan sıvı su olur. Aynı şekilde
2. İlayda’nın yüzdürme ile ayrılacak karışımları aşağıdaki tab- su-benzen karışımında da su, yoğunluğu benzenden büyük
loda verilmiştir. olduğu için ayırma hunisinde alt tarafta birikir. Bu yüzden
ayırma hunisinden ilk ayrılan sıvı yine su olur.
Karışım Nedeni
Çalışma No.: 79
Katı-katı heterojen karışımdır.
Bu karışım su içine atılır. 1. Damıtma, katı-sıvı homojen karışımları ayırmak için kullanılan
Topraklı ıspanak Yoğunluk farkından dolayı ıs- bir ayırma yöntemidir. Ayrımsal damıtma, en az iki farklı sıvıdan
panak yaprakları üstte, toprak oluşan homojen karışımları ayırmak için kullanılan bir ayırma
dipte kalır. yöntemidir.
Katı-katı heterojen karışımdır. 2. Deniz suyu katı-sıvı homojen karışımıdır. Damıtma yapılarak
Bu karışım su içine atılır. Yo- bileşenlerine ayrılır.
Fasulye-saman karışımı ğunluk farkından dolayı saman 3. Ayrımsal damıtmada kaynama noktası farkı kullanılarak ayırma
parçaları üstte, fasulyeler dipte yapılır.
kalır.
Katı-katı heterojen karışımdır.
Bu karışım su içine atılır. Yo- Çalışma No.: 80
Pul biber-pirinç karışımı ğunluk farkından dolayı pul
biber üstte, pirinç taneleri dipte 1. Katı-sıvı veya sıvı-sıvı homojen karışımları bileşenlerine ayır-
kalır. mak için kullanılan ve çözeltideki sıvının önce kaynatılıp sonra
yoğunlaştırılarak ayrı bir kapta toplanması esasına dayanan
saflaştırma işlemine damıtma (destilasyon) denir.
Katı-sıvı heterojen karışımdır.
Kuru nane-su karışımı Yoğunluk farkından dolayı 2. Damıtma işleminde, karışımı oluşturan bileşenlerin aynı
kuru naneler üstte kalır. basınçtaki kaynama sıcaklıklarının farklı olmasından yararlanı-
lır. Basit damıtmada sıvı bileşen toplama kabında toplanırken
ayrımsal damıtmada kaynama noktası düşük olan sıvı bileşen,
Katı-katı heterojen karışımdır. kaynama noktası büyük olan sıvı bileşenden önce toplama
Bu karışım su içine atılır. kabında toplanır.
Kükürt tozu-demir tozu Yoğunluk farkından dolayı
kükürt tozu üstte, demir tozu
dipte kalır Çalışma No.: 81
1. Verilen örneklerde katı görünümlü bir karışımın içinde bulu-
nan bir madde uygun bir çözücüde çözülerek karışımdan ay-
rılır. Karışımdaki bileşenlerden birinin karışıma ilave edilen
çözücü yardımıyla ortamdan uzaklaştırılmasına ekstraksiyon
(özütleme, çekme) denir.
2. Cevap öğrencilere bırakılmıştır.

209