Page 212 - Kimya 10 | Kavram Öğretimi Kitabı
P. 212
KİMYA 10
2. Kristallendirme: Katı-sıvı homojen karışımlardan katının çözü-
Çalışma No.: 82
nürlüğünün sıcaklıkla değişimine göre ayrıştırılması yöntemidir.
1. Ayrımsal Kristallendirme: Katı-katı karışımlardan katıların sı-
Karışım Çözücü Özüt (Ekstrat) caklıkla çözünürlüklerinin farkına göre ayrıştırılmasıdır.
Şeker pancarı (katı) Su (sıvı) Şeker
Çalışma No.: 84
Ayçiçeği tohumu
(katı) Hekzan (sıvı) Ayçiçeği yağı 1. Yönerge
Atık su (sıvı) Kerosen Ağır metal 1. Katıların çözünürlüğü genellikle sıcaklıkla artar. Sıcaklık
düşürüldüğünde çözünen katı bileşenin çözünürlüğü azala-
iyonları
cağı için çözünen madde tekrar çökmeye başlar. Bu madde
Atık motor yağı Hekzan (sıvı) Motor yağı geometrik şekilli katılar hâlinde çöker. Bu olaya kristallen-
(sıvı) dirme denir.
2. Çözünen ile tepkimeye girmemelidir.
Tohum (katı) Karbondioksit Tohum yağı Çözünen için iyi bir çözücü olmalıdır.
(gaz)
Kaynama noktası düşük olmalıdır.
2. Görsel, atık sulardan ağır metal iyonları ekstraksiyonu ile
eşleşir. Birinci aşamada çözücü ve atık su vardır. İkinci aşa- 2. Yönerge
mada çözücü ve atık su karıştırılarak ağır metal iyonlarının
çözücüde çözünmesi sağlanır. En son aşamada organik faz 1. İki veya daha çok maddenin çözünürlük farkı ile ayrılmasına
ve su fazının yoğunlukları farklı olduğundan organik faz ve ayrımsal kristallenme denir. Çözünürlükleri birbirinden çok
su fazı, ayırma hunisine alınır ve ağır metal iyonları sudan farklı olan katı-katı karışımlar bu yöntemle bileşenlerine
organik çözücü sayesinde uzaklaştırılmış olur. ayrılabilir. Ayrıca bu ayırma yönteminin kullanılabilmesi için
3. Karışımdaki bileşenlerden birinin karışıma ilave edilen her iki katının da kullanılan sıvıda çözünebilmesi gerekir.
çözücü yardımıyla ortamdan uzaklaştırılmasına özütleme
(ekstraksiyon) denir. Çalışma No.: 85
1.
Domates suyu parmağımdaki kesiği yaktı. 9
Çalışma No.: 83
1. Ayşe, pazardan çilek satın aldı. 8
1. Deney 2. Deney
II. 200 mL’lik bir behere II. 40 gram tuz ve 40 gram Aylin’in tezgâhta unuttuğu kesik limon
oda sıcaklığında 100 mL su şeker tartılır ve karıştırılır. mermerde beyaz leke bıraktı. 7
konur.
III. 200 mL’lik bir behere HCl(s) + NaOH(k) → NaCl (k) + H O(s) 10
2
IV. Su konulan beherin içeri- oda sıcaklığında 100 mL su
sine 20 tane küp şeker atılır. konur.
Mg(k)+ HCl(s) → MgCl(k) + H (g)
2 4
III. Beher, içerisindeki
şekerin tamamı çözününceye I. Su dolu beherin içerisine Ömer, limondan yararlanarak bir elektrik 6
kadar cam çubuk ile tuz ve şeker karışımı dökülür. devresi kurdu.
karıştırılarak ısıtılır.
Domatesin pH değeri 4’tür. 1
V. Beher, içerisindeki karı-
V. Şerbet oda sıcaklığında şımın tamamı çözününceye Sirke turnusol kâğıdını kırmızı çevirir. 3
bekletilerek soğutulur. kadar cam çubuk ile
karıştırılarak ısıtılır.
Ekşimiş sütte laktik, elmada malik asit 2
I. Oluşan şeker kristalleri IV. Çözelti 10 °C’ye kadar bulunur.
süzgeç kâğıdı ile süzülür ve soğutulur. + 5
kurutulur. H SO (s) + 2H O(s) → 2H O (aq) +SO 2- (aq)
4
2
2
4
3
VII. Oluşan kristaller 9
süzgeç kâğıdı ile süzülür ve 2. 1 p H
kurutulur. Bu kristaller şeker İ
kristalleridir ve böylelikle 3 5
karışımdan ilk ayrılan mad- D A E
de şeker olur. 2 T U R N U S O L K Â Ğ I D I
VI. Kalan çözeltinin suyu O İ Ş
buharlaştırılır.
J T H İ D R O J E N
7
VIII. Buharlaşmadan sonra E
kalan katının ise büyük
çoğunluğu tuzdur. N
G 8
4
M A L İ K A S İ T
K I R M I Z I U
6
I Z
210
