Page 210 - Kimya 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

KİMYA 10

Çalışma No.: 69 Çalışma No.: 72
1. Suyun difüzyon yönü şu şekilde olmalıdır: 1. Bir katının sıvı veya gaz içerisinde dağılması ile oluşmuş
heterojen karışımları ayırmak için kullanılan yönteme süzme
su molekülü Yarı geç rgen zar denir.
eker molekülü (membran)
2. Tozlu hava katı-gaz heterojen karışım, sulu makarna ise katı-
sıvı heterojen karışımdır.
3. Tuzlu su homojen bir karışımdır. Homojen karışımların tüm
bileşenleri süzgeçten geçeceği için bu karışımlar süzme
yöntemiyle ayrılamaz.

saf su %20’l k eker çözelt s %5’l k eker çözelt s
Çalışma No.: 73
2. Birinci ortamda hücre, içerisine su almış ve şişmiştir. Hücrenin
bulunduğu ortamdan hücreye su girişi olduğu için 1. ortamın yo- 1.
ğunluğu kan hücresinden daha düşük olmalıdır.
İkinci ortamda ise hücre büzülmüş, su kaybetmiş. Hücre bulun- Argüman ve Analizi
duğu ortama su verdiğine göre 2. ortam kan hücresinden daha
yoğun bir ortam olmalıdır. Diyaliz, tanecik boyutu farkından yararlanılarak yapılan bir
Canlılar susuz kaldıkları zaman hücreleri su kaybederek büzülür. ayırma işlemidir. Bu işlemde kolloidal karışımlar, gözenek-
Eğer doğrudan olarak saf su verilirse yoğunluğu artan hücre dış li zarlardan geçirilir ve karışımın içerisindeki maddelerin
ortamdan hızla su çeker ve şişmeye başlar. Aşırı şişme sonucu birbirinden ayrılması sağlanır. Diyaliz makinesinde kan yarı
hücrelerde patlama görülebilir. Bu olaya hemoliz denir. Hâlbuki geçirgen zardan geçirilerek atık küçük moleküller zardan
serum çözeltisi izotoniktir. Yani serumun derişimi ile hücre içi geçer, büyük moleküller ise zardan geçemez kanda kalır.
sıvı derişimi eşittir. Bu nedenle büzülen hücreler kendi derişim- İddia
lerine ulaşıncaya kadar suyu alır ve sonrasında dengeye ulaşır.
Böylece hücrede aşırı büyüme ve patlama görülmez.
Diyaliz, tanecik boyutu farkından yararlanılarak yapılan bir
ayırma işlemidir.

Çalışma No.: 70 İddianın gerekçesi
1. Kolloidal karışımlar, gözenekli zarlardan geçirilir ve karışımın
Olay Ozmoz
içerisindeki maddelerin birbirinden ayrılması sağlanır.
Suda bekleyen elin buruşması
Taze peynirin tuzda bekletilmesi İddia ile ilgili veriler
Reçel kaynatmadan önce meyvelerin şekerde
bekletilmesi Diyaliz makinesinde kan, yarı geçirgen zardan geçirilir. Atık
küçük moleküller zardan geçer, büyük molekülleri ise zardan
Kışın yollara tuz atılması geçemeyip kanda kalır.
Pişirmeden önce nohudun suda bekletilmesi
Makarnanın haşlama suyuna, su kaynadıktan sonra
tuz atılması
2. Deniz suyundan içme suyu elde etmek için ters ozmoz Çalışma No.: 74
yapmak gerekir. D 1. Öğrenciler, süzgeç kâğıdında süzerek ve ayıklama yöntemlerini
Hücrelerde ozmoz gerçekleşmesi için hücrenin canlı kullanarak karışımı oluşturan maddelerin tanecik boyutları far-
olması gerekir. Y kına göre karışımı ayırmışlardır.
Ozmoz için enerji harcanmaz ama ters ozmoz için 2. Deren nohut ve fasulyeyi çamurlu sudan ayırabilmek için uygun
gözenek büyüklüğüne sahip bir süzgeç kullanmayı düşünmüş-
enerji gereklidir. D
tür. Benzer şekilde diyaliz makinelerinde yarı geçirgen zar yar-
Aralarında yarı geçirgen zar olan farklı derişimlerdeki dımıyla kanın içerisinde bulunan yararlı maddeler ile atık olan
çözeltilerde, derişimler eşitlenene kadar ozmoz olur. D zararlı maddeler tanecik boyutu farkından yararlanılarak ayrılır.
Yararlı maddeler vücuda geri verilirken zararlı maddeler kandan
uzaklaştırılır.
Çalışma No.: 71
1. Katı-sıvı veya katı-gaz heterojen karışımlarda karışımdaki bile-
şenlerden birinin geçmesine izin veren, diğer bileşenin geçişini
engelleyen bir süzgeç ya da filtreden yararlanılarak yapılan
ayırma işlemine süzme denir.
2. Süzme işleminde karışımı oluşturan bileşenlerin tanecik
boyutlarının farklı olmasından yararlanılır. Süzme işleminde
kullanılacak süzgeç veya filtrenin gözenek boyutu karışımdan
ayrılması istenen katı bileşenin tanecik boyutundan küçük
olmalıdır.
208