Page 102 - Felsefe 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI FELSEFE 11
Kavram Öğretimi

2. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhte- 3. Günlük dilde erdem, toplum tarafından kabul edilen nitelik-
mel cevaplar şöyle olabilir: lerin (doğruluk, yardımseverlik, dürüstlük, ölçülülük, iyi yü-
Yardıma ihtiyacı olanlara yardım etmek: İhtiyaç sahiplerine reklilik) ortak adı olarak ifade edilir. Felsefe literatüründe ise
yardım etmek insanlığın sahip olduğu en büyük değerlerden bireyin ahlaki olarak iyiye yönelmesi, ruhsal yetkinlik olarak
biridir. Yardımlaşma sayesinde ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçla- ele alınır.
rı giderilir. İhtiyaçları giderilen birey mutlu olurken ihtiyacı 2. Yönerge:
karşılayan birey ise vicdani anlamda rahatlık ve mutluluk
hisseder. Aynı zamanda yardımlaşma toplumsal kalkınmayı 1. Adaletli olmak 3. Dürüst ve şeffaf olmak
da destekler. İhtiyacı olanların hayatlarına dokunmak oldukça 2. Cesur olmak 4. Bilgili olmak
önemlidir.
Kimseyi incitmez ve hor görmez: Kimseyi incitmemek ve Çalışma No.: 16
kırmamak belki de bizlerin tahmin ettiğinden daha büyük bir
erdemdir. Çünkü birini hor görmenin ya da kırmanın o kişi 1. Bu sorunun örnekleri konusundaki cevaplar öğrencinin yoru-
üzerindeki yıkıcı etkisini asla bilemeyiz. Her türlü bireysel muna bırakılmıştır. Muhtemel cevaplar şöyle olabilir:
farklılığa saygılı olmalı, kimseyi hor görmemeliyiz. İnsanla- 1. Tanım: Bir düşünceye gönülden bağlı bulunma.
rı incitmek ya da hakir görmek kişinin kendi değersizliği ve Örnek Cümle: Fransız İhtilali’nin ardından insan hakları ve
yanılgısıdır. demokrasi düşüncesine inanç artmıştır.
2. Tanım: Genel olarak bir şeyin ya da kimsenin varlığına,
2. Yönerge:
bir iddianın doğruluğuna inanma, biri için güven besleme du-
- Öğrencilerin ekiplerini oluşturmaları beklenir. rumu.
- Yalan söylemek örneğinde olduğu gibi erdemli bulmadık- Örnek Cümle: Öğretmenimin bu tavrı, kendisine olan inan-
ları bir davranışı belirlemeleri ve nedenleri hakkında tartış- cımı pekiştirdi.
maları beklenir. 3. Tanım: İnanılan şey, görüş, öğreti.
Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhte- Örnek Cümle: Orta Çağ'ın hâkim inançları toplumu karga-
mel cevaplar şöyle olabilir: şaya sürüklemişti.
Yalan söylemenin nedenleri: Korku; heyecan arama isteği, bir 4. Tanım: Dinî bir çerçeve içinde, evreni yaratan ve yasaları-
ödülü kolayca elde etme arzusu vb. olabilir. nı koyan bir Tanrı’nın varoluşunu ve vahyi tartışılmaz kabul
- Nedenler ne olursa olsun, Thales açısından yaşamın sır- etme tavrı, iman, itikat.
rı başkalarında görülen kötü şeyleri yapmamaktır. İyi ve Örnek Cümle: Herkes istediği dine ve Tanrı’ya inanmakta ya
kötünün ayrımını bilmeyen yaşamın sırrını çözememiştir. da inanmamakta özgürdür.
Yalan söylemek de kötü bir davranıştır ve kişinin kendisini
gerçekleştirememiş olmasından kaynaklanmaktadır. He- Çalışma No.: 17
rakleitos’a göre erdem özellikle bireyin kendini bilmesi ve
hakikati söylemesine bağlıdır. Düşünce ve davranış arasın- 1. Yönerge:
daki tutarlılık önemlidir. Bu nedenle yalan söylemek ahlaki 1. MS 2. yüzyıl-MS 15. yüzyıl felsefesinde inanç kavramı dinî
bir davranış değildir. Sokrates açısından erdemli olmayan bağlamda yani bir dine, Tanrı’ya, o dinin dogmalarına ve ilke-
davranışların sebebi bilgisizliktir. Yalan söylenin kötü ol- lerine inanma, iman etme anlamında kullanılmıştır.
duğunu bilmek doğruları söylemek için yeterli bir sebeptir.
Platon için ise, “iyi” ideasından ne kadar uzak olunursa er- 2. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muh-
demli bir yaşamdan da o kadar uzaklaşılır. Yalan söylemek temel cevaplardan biri şöyle olabilir: İnanç; insanın neden
kötü bir davranıştır. Bu nedenle iyi ideasından uzaklaşılmış ve nasıl yaratıldığını, kim olduğunu, ne için ve hangi amaçla
demektir. yaşaması gerektiğini anlamlandırması konusunda ona yol gös-
- Öğrencilerin elde ettikleri sonuçları paylaşmaları beklenir. terir. İnanç; insanın kendini evrende konumlandırması, rolünü
anlaması ve yaşamını buna göre planlaması konusunda yol
göstericidir.
Çalışma No.: 15
2. Yönerge:
1. Yönerge: Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muh-
temel cevaplardan biri şöyle olabilir: İnanç, dinlerde ifadesini
1. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhte- bulan ve bir Tanrı anlayışı çerçevesinde şekillenen bir ruh hâ-
mel cevaplar şöyle olabilir: lidir. İnanç, bireyin kendisine sunulan dinî dogmaları ve vahiy
Sokrates’in” Bilgi erdemdir.” şeklindeki görüşünün doğ- bilgisini kanıtlamaksızın ve tartışmaksızın benimsemeyi ve
ru olduğuna inanıyorum çünkü bilgili olan kişi doğru olanı kabullenmeyi, Tanrı’nın emirlerine boyun eğmeyi ve tesli-
yapacaktır. Bilen kişi kötülük yapmaz. Kötülüklerin kaynağı miyeti gerektirir. Bir dine inanan insan, Tanrı’ya sığınır, ona
bilgisizliktir. güvenir, ona iman eder, her şeyi ondan bilir ve ondan bekler.
Sofistlerin erdem anlayışına katılıyorum çünkü evrensel dü- Çalışma No.: 18
zeyde doğru kabul edilen iyi ölçütü yoktur. İnsan her şeyin
ölçütüdür, dolayısıyla iyinin de ölçütü insandır. 1. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muh-
Aristippos’un görüşlerine katılıyorum çünkü yaşamın gayesi temel cevaplar şöyle olabilir: Akıl, duyularla elde ettiğimiz
hazdır, erdemli yaşamak da haz duyarak yaşamaktır. Erdem, verileri işler ve bilgi hâline getirir. Akıl, bilgi elde etmek için
eylemin sonucunda haz duygusunu tatmaktır. Ancak haz duy- insanın sahip olduğu tek yetenektir.
makta ölçülü olunmalıdır.
2. Öğrencilerin kendi akıl tanımlarını filozofların akıl tanımla-
2. Yukarıda yer alan filozoflardan Sokrates, Aristoteles ve Stoa- rıyla karşılaştırarak açıklama yapmaları beklenmektedir. Bu
cıların görüşlerini ele aldığımızda birtakım benzerlikler tespit sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhtemel
edebiliriz. “Bilgi erdemdir.” sözünden yola çıktığımızda Stoa- cevaplardan biri şöyle olabilir:
cıların “doğaya uygun yaşam” fikrinin özünde aklın iradesinin Kant’ı Kendi Tanımlamasına Uygun Bulan Öğrenci: İ. Kant,
önemi görülmektedir. Aristoteles’in “ölçülü olmak” anlayışı- akılcılık ve deneyciliğin sentezi niteliğinde bir görüş belirtir.
nın temelinde akıl, duygu ve arzu uyumu önemlidir. Burada- Elde ettiğimiz bilgilerin hem deneyden hem akıldan kaynak-
ki uyumun temelinde aklın bilgisi önemlidir. Burada bilgiye lanan unsurları vardır. Bilgi için deneyin sağladığı veriler
verdikleri önem bağlamında üç anlayışın görüşlerindeki ben- ve aklın sağladığı biçim (form) şarttır. Akıl deneyden gelen
zerliği görmekteyiz. hammaddeyi sahip olduğu kalıplar (kategoriler) sayesinde
99