Page 104 - Felsefe 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI FELSEFE 11
Kavram Öğretimi

Hayır, haklı değildir çünkü çocuk olması nedeniyle özgür
iradesini tam olarak kullanamamaktadır. Çalışma No.: 23
1. a) Bilgi felsefesi (epistemoloji), varlık felsefesi (ontoloji), ah-
3. a) Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. lak felsefesi (etik), metafizik, din felsefesi (teoloji).
Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: Kötülük, kişinin
bilerek ve isteyerek seçtiği zarar verecek davranış veya söz b) Varlık felsefesi (ontoloji), bilgi felsefesi (epistemoloji).
olarak tanımlanabilir. c) Bilgi felsefesi (epistemoloji), din felsefesi (teoloji), varlık
b) Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. felsefesi (ontoloji).
Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir: ç) Din felsefesi (teoloji), varlık felsefesi (ontoloji).
Augustinus, kötülüğü düzensizlik ve adaletsizlik olarak ta- 2. İslam Felsefesi
nımlar. Kötülük şeylerin doğal düzenlerinden uzaklaşmaları,
var olması gereken düzenin tersine çevrilmesidir. İnsan ruhu 3. a) İslam düşüncesine uygunluk göstermektedir.
bedeni yönlendirmelidir. Kötülüğün ortaya çıkışı doğal dü- b) Kur’an, hadis ve akıl temel kaynaklarıdır.
zenin bozulması, ruhun akıllı parçası tarafından yönetilmesi
ve sınırlandırılması gereken tutku ve duyusal isteklerin ruha c) Antik Yunan felsefesinden etkilenmişlerdir.
hükmetmesidir. Kötülük, yaratılmış iradenin (insanın), Tan- d) Felsefenin genel konuları hakkında düşünce üretilmiştir.
rı’ya yüz çevirmesinin, sonsuz Tanrı’dan uzaklaşmasının so- e) Dini felsefe ile temellendirmişlerdir.
nucudur. f) Kendilerinden sonra gelen filozofları etkilemişlerdir.
Tanrı insana iyiyi ya da kötüyü seçebilmesi için özgür irade
vermiştir. Dünyada kötülükler vardır ancak bu Tanrı'nın değil
insanın sorumluluğundadır. Çalışma No.: 24
1. MS 2. yüzyıl-MS 15. yüzyıl filozoflarının temel amacı varlığı
2. Yönerge: yarattığını düşündükleri Tanrı’yı anlamak, varlığın bilgisin-
den hareketle Tanrı’yı kavramaktır. Felsefe yoluyla inandık-
1. Tanrı, kendisinden daha yetkini düşünülemeyen varlıktır. ları dinin emir ve yasaklarını temellendirmektir.
- Bu düşünce, her insanın aklında bir ide ya da fikir olarak 2. a) Din merkezli düşünce görülmüştür.
vardır.
- Tanrı'nın yalnızca bir ide ya da fikir olarak var olduğu, ger- Akılla dinin temellendirilmesi yapılmaya çalışılmıştır.
çekte var olmadığı düşünülebilir. Ancak bu mantıksal bir Akıl ve inanç tartışmaları ön plana çıkmıştır.
çelişki yaratır. İnancın bilgiyi mümkün kıldığı düşüncesi egemendir.
- Tanrı'nın yalnızca ide ya da fikir olması, kendisinden daha Kutsal metinlerden hareket edilmiştir.
yetkini tasarlanamayan varlık olduğu gerçeğine aykırıdır. b) “Anlamak için inanıyorum.” yargısını benimseyen Augus-
- Çünkü, hem ide olarak hem de gerçekte var olan varlık, tinus, gerçekliğin kavranabilmesi için önce inanmak gerek-
yalnızca ide ya da fikir olarak var olan varlıktan daha yet- tiğini vurgular. Akıl, inancı kavramanın aracıdır. İslam filo-
kindir. zoflarında ise akıl ile inanç arasında bu biçimde bir ayrım
- Tanrı, kendisinden daha yetkini tasarlanamayan varlıktır. görülmez. Gerçeklik akıl ile kavranabilir.
- Öyleyse Tanrı hem zihinde hem de zihin dışında vardır. 3. İslam felsefesi ve Hristiyan felsefesi inanç temelli bir dü-
şünce yapısında ilerlemiştir. Düşünce kaynakları dinin temel
2. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhte- kaynakları, peygamberler ve akıldır. Her iki düşünce yapısı
mel cevaplardan biri şöyle olabilir: da Tanrının emir ve yasaklarını akıl yoluyla temellendirme
Tanrı, kendisinden daha yetkini düşünülemeyen veya tasarla- yoluna gitmiştir. İslam ve Hristiyan felsefeleri, felsefenin
gelişimine katkı sağladıkları evrensel yapıdadır. Elbette her
namayan varlıktır. Bu varlığın duyularla algılanabilir olması iki düşünce yapısı kendi inancı ve kültürel yapısı içinde şekil
yetkinlik ve tasarlanamaz olmasıyla bağdaşmayacaktır. Tanrı almıştır. İnsanlar kendi dinlerinin akla uygun açıklamalarını
akılda yalnızca bir kavram değil varlığı akılla kavranmaya uy- daha çabuk kabullendiği için İslam ve Hristiyan felsefeleri
gun gerçek bir varlıktır. kendi inanç yapıları içerisinde etkili oldukları toplumlarda
karşılık görürler. Örneğin; İslam filozoflarının Tanrının bir ve
sonsuz oluşuyla ilgili açıklamaları ve ortaya koydukları akli
Çalışma No.: 22
deliller İslam dininin Tanrı anlayışı ile örtüştüğü için filozof-
ların düşünceleri toplumda kabul görmüş ve desteklenmiştir.
1. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muh-
temel cevaplardan biri şöyle olabilir: İslam felsefesi İslam
kültür ve medeniyeti içinde gelişmiş, genel felsefi düşünüş ile Çalışma No.: 25
örtüşen, İslam dininin temel kaynakları olan Kur’an ve hadis-
ten hareket eden felsefi düşünce biçiminin genel adıdır. 1. Benzerlik: Hristiyan ve İslam felsefesinde inanç-akıl ilişki-
si konu edilmiş, inanç temelli bir yaklaşım benimsenmiş ve
inancı açıklamak için akıl bir araç olarak kullanılmıştır.
2. İslam felsefesi, felsefenin düşünce biçimiyle benzer özellikler
taşır. Ancak İslam dininin temel kaynağı olan Kur’an ve ha- Farklılık: İslam felsefesinde aklı tümüyle reddeden bir görü-
disten hareketle düşünce ortaya koyması onun ayırıcı yönünü şe rastlanmaz. İslam filozofları inanca önem verir ama onun
oluşturur. akılla desteklenmesi gerektiğini savunur. Oysa Hristiyan fel-
sefesinin ilk dönemlerinde özellikle Tertullianus’ın düşünce
sisteminde akıl tümüyle reddedilmiş ve inanç aklın önüne
3. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhte- geçmiştir.
mel cevaplardan biri şöyle olabilir: İslam felsefesi felsefenin
de konu edindiği varlık, bilgi, tabiat, insan, toplum, ahlak, si- 2.
yaset, hukuk, iktisat, dil, sanat gibi konular hakkında düşünce IFADELER Tu- Tutarlı
üretmiştir. Felsefe tartışılan tüm konular her dönemde yeniden tarlı değil
ele alınabilir ve yıllar önce yaşamış bir filozofun düşünceleri İslam düşüncesinde din ve inanç, akla
bugün üretilen bir fikre kaynaklık edebilir. İslâm felsefesin- rağmen değil akılla mümkündür. √
deki fikirlerin günümüzde etkisini sürdürebilmesin başka bir
nedeni, daha önce ele alınan konulara ilişkin açıklayıcılığını İslam felsefesinde de Hristiyan felsefe-
koruyan üretilen güçlü argümanlardır. sinde olduğu gibi inanç ile akıl çelişki √
hâlindedir.
101