Page 23 - Seçmeli Psikoloji | 3.Ünite

3. ÜNİTE

3.11.1. Kalıtım ve Çevrenin Zekâ Üzerindeki Etkileri

İnsanlar doğumla yeni bir hayata başlarken bazı donanımları da beraberinde getirirler. Bu donanımların geli-
şim sınırı büyük ölçüde kalıtımla tayin edilir. Söz konusu donanımların ne ölçüde işlerlik kazanacağı ise anne kar-
nından başlayarak içinde bulunulan iç ve dış çevre koşullarıyla ilgilidir. İkizler üzerinde yapılan çalışmalar, genetik
ile çevrenin yani doğuştan donanım ile edinilmiş donanımın zekâyı birlikte tayin ettiğini gösterir. Özdeş genotipe
sahip olan tek yumurta ikizlerinin zekâlarında bir farklılık gözlendiğinde buna çevresel faktörlerin neden olduğu
düşünülür.
Yapılan çalışmalar, farklı çevrede yetişen ikizlerin zekâ puanı arasındaki farkın aynı çevrede yetişen ikizlerden
daha fazla olduğunu gösterir. Bu fark olumsuz çevre koşullarına bağlı olarak yaklaşık 10 ile 30 puan arasında de-
ğişir. Çevresel koşulların düzenlenmesi kalıtımla gelen zekâ potansiyelini geliştirir. Bununla birlikte uygun çevre
koşulları içinde desteklenmediği zaman zekânın gelişme gösteremediği de bilinmektedir.
Zekânın olumsuz çevre koşullarından etkilenmesi doğum öncesi çevreyle başlar. Annenin hamileyken radyas-
yon, hava kirliliği vb. olumsuz çevre koşullarına maruz kalması bebeğin zekâ gelişimini etkiler.

TARTIŞMA

Thomas (Tamıs), anne ve babası eğitimli kişilerdi ancak Thomas okula başladığı sıralarda okumakta
bir hayli zorlandı. Çok çaba göstererek sonradan Princeton (Prinstın) Üniversitesi olan New Jersey (Niv
Cörsi) Kolejine kabul edilmeyi başardı ancak üniversitede pek başarılı bir öğrenci değildi. Princeton’dan
mezun olduktan ve Virginia Üniversitesinde hukuk okuduktan sonra Johns Hopkins (Cons Hopkins)
Üniversitesinde siyaset bilimi doktorası yaptı. 1902’de Princeton Üniversitesinin rektörü oldu. 1910’da
New Jersey valilik seçimlerini ezici bir oy üstünlüğü ile kazandı. 1912’de cumhurbaşkanlığı seçimlerin-
de aday oldu. Thomas Woodrow Wilson (Tamıs Vidrov Vilsın) Amerika’nın 28. Cumhurbaşkanı seçildi.
Pablo, zorunlu öğrenimini gördüğü okuldan güçlükle diploma aldı. Eğitim hayatının ilk yıllarında
başarısız bir öğrenci oldu. Resim öğretmeni olan babasının Pablo’nun resme olan yeteneğini fark et-
mesi ile küçük yaşta resim yapmaya başlayan Pablo Picasso (Pablo Pikasso), güzel sanatlar okuluna
gidince üstün bir başarı gösterdi ve çok kısa bir sürede adını sanat dünyasına duyurdu.
Bu örneklerden yola çıkarak kalıtım ve çevrenin zekâ üzerindeki etkisini tartışınız.
Edward E. Smith, Susan Nolen Hoeksema, Barbara Fredrickson, Geoffrey R. Loftus, Psikolojiye Giriş,
s. 427 kitabından yararlanılarak komisyon tarafından düzenlenmiştir.

3.11.2. Zekâ Testleri

Zekâ bölümü anlamına gelen, İngilizce “Intelligence Quotient” söz-
cüklerinin kısaltması olan IQ, zekâ ölçü birimi olarak kullanılır (Görsel
3.33). Standartlaşmış zekâ testlerinde ortalama zekâ puanı 100’dür. Bire-
yin aldığı puanın ortalamanın neresinde olduğuna bakılarak zekâ düzeyi
hakkında bir değerlendirme yapılır. Örneğin uygulanan test sonucunda
bir çocuğun puanı 100 ise bu çocuk yüzdelik sıralamasında tam ortada
demektir. Yani zekâ testinin uygulandığı çocukların yarısı bu çocuğun üs-
tünde diğer yarısı ise altında bir puan almıştır.
Zekâ, uzman kişiler tarafından yapılan testlerle ölçülebilir. Ölçümler
sonucu belirlenen zekânın rakamsal ifadesi ancak uzmanlar tarafından
doğru yorumlanır. Düşük bir zekâ puanı mutlaka düşük bir zekâyı göster-
mez. Geçici bir duygusal değişken testin sonucunu etkileyebilir. Bunun
ayrımını ancak uzman bir psikolog yapabilir. Yapılan ölçümlerle bireyin Görsel 3.33: Zekâ bölümü (IQ)
zekâ düzeyi belirlenir. Elde edilen sonuçlar, bireye doğru bir tedavi ya da
eğitim uygulamak için kullanılır.
Testlerin güvenilir ve geçerli olması için kültür, cinsiyet, sosyal çevre gibi etkenlerden mümkün olduğunca
bağımsız hazırlanması gerekir. Gerekli özen gösterilmezse zekâ testlerinde sorulan sorular, bazı sosyal grup üye-

ÖĞRENME, BELLEK, DÜŞÜNME 105