Page 18 - Seçmeli Psikoloji | 3.Ünite

3. ÜNİTE

OKUMA METNİ

H.M. VAKASI
1926 yilinda Amerika’da doğan Henry Gustav Molaison (Henri Gustav Molisin), çocukken bir bisiklet
kazasi geçirdi ve kazadan sonra H.M ciddi epilepsi (sara) nöbetleri geçirmeye başladi. Yirmili yaşlara
geldiğinde epilepsi nöbetleri o kadar siklaşti ve şiddetlendi ki H.M. normal bir yaşam sürdüremez hâle
geldi. Bu yüzden beyin cerrahi Dr. Scoville (Skovil) deneysel bir ameliyata karar verdi. H.M. 1953 yilin-
da 27 yaşindayken hipokampüs ve amigdalasinin büyük bölümünün alindiği bir beyin ameliyati geçirdi
(Görsel 3.15).
Ameliyattan sonra yapilan testlerde H.M’nin zekâsinda, kişiliğinde herhangi bir değişiklik ya da bo-
zulma olmadiği tespit edildi ve H.M’nin epilepsi nöbetleri geçti ancak H.M. artik çok farkli bir bellek
kaybi yaşamaktaydi.
Ameliyat sonrasi H.M’nin yaşadiklari kisaca şöyle özetlenebilir. H.M. yakin zamanda olanlari
kesinlikle hatirlayamiyordu. Eski öğrendiklerini, anilarini, tanidiklarini unutmuyor ancak yeni şeyler
öğrenemiyordu. H.M. kendisini hep 27 yaşinda saniyordu. Yakinlarinin ölümünü her duyduğunda ayni
üzüntüyü yaşiyor ama kisa bir süre sonra tekrar unutuyordu. Yeni motor beceriler öğrenebiliyor ancak
böyle bir motor becerisi olduğunu hatirlamiyordu. Henry artik öğrendiklerini uzun süreli belleğine
kaydedemiyordu.
H.M. sadece sinir bilimcilerin değil felsefe, hukuk ve sanat alaninda çalişan araştirmacilarin da yil-
larca ilgi odaği oldu. H.M. ve diğer bunama vakalari ile yapilan çalişmalar sayesinde farkli bellek sis-
temlerinin, farkli beyin bölgeleri tarafindan kontrol edildiği fikri kabul görmeye başladi.
Yaygin görüşe göre kisa süreli bellek sağlikli işliyorsa bilgi uzun süreli belleğe aktarilip kalici hâle
gelebilirdi ancak H.M’nin kisa süreli belleği çalişmasina rağmen yeni bilgileri kalici hâle getiremiyordu.
Böylece bu iki bellek arasinda geçiş sürecinde başka etkenlerin de olduğu fark edildi.
Motor becerilerinin H.M’nin beyninin hasar görmeyen kisimlari ile ilgili olduğu anlaşildi çünkü H.M.
motor becerilerini (merdiven çikmak, basketbol oynamak gibi) unutmamiş ve yeni motor beceriler öğre-
nebilmişti.

Görsel 3.15: Beyin ameliyati

(Douwe Draaisma, Unutmanin Kitabi, s.71-90 kitabindan yararlanilarak komisyon tarafindan düzenlenmiştir.)

100 ÖĞRENME, BELLEK, DÜŞÜNME