Page 15 - Seçmeli Psikoloji | 3.Ünite

3. ÜNİTE

bir bellek türü olarak sınıflandırır. Bu psikologlara göre örneğin bir tercümanın söylenen cümleleri kısa süreliğine
belleğinde tutması kısa süreli belleğin işidir. Çalışma belleği ise anında işitilen kelimeleri anlamlandırır ve karşı
tarafa aktarır.
Kısa süreli bellek yaşamdaki her küçük ayrıntıyı saklayamaz. Sadece dikkat edilip seçilen bilgileri uzun süreli
belleğe aktarmak üzere kısa bir süre tutar. Bunun dışındaki her şey bir daha hatırlanmamak üzere kısa süreli bel-
lekten silinir. Kısa süreli belleğin özellikleri aşağıda belirtilmiştir.
• Bilgileri en fazla 20-30 saniye saklar.
• Kapasitesi sınırlıdır. 5 veya en fazla 9 öge hatırlanır.
• Kısa süreli bellekte bir bilgi unutulmuşsa geri gelmez.
• Genelde bilgiler görsel ve işitsel olarak depolanır.
c) Uzun Süreli Bellek: Uzun süreli bellek, yeni gelen bilgilerin eskilerle ilişkilendirilerek saklandığı yerdir. Uzun
süreli bellekteki bilgilerin hatırlanması kısa süreli bellekteki kadar kolay değildir. Bu yüzden bilgilerin uzun süreli
bellekte saklanma biçimi çok önemlidir. Düzenli ve etkili bir biçimde saklanan bilgilerin istenildiğinde geri çağrıl-
ması yani hatırlanması daha kolay olur. Uzun süreli belleğin özellikleri aşağıda belirtilmiştir.
• Bilgileri 30 saniyeden başlayarak ömür boyu saklayabilir.
• Pasiftir, bilgiyi depolamaya yarar.
• Kapasitesi çok geniştir, istenilen uzunlukta ve miktarda bilgiyi depolayabilir.
• Uzun süreli bellekte bilgiler kaybolmaz ancak bilgileri geri çağırmada(hatırlamada) zorluklar yaşanabilir.
Uzun süreli bellek üçe ayrılır.
İşlemsel (Prosedürel ) Bellek: Bir işlemin nasıl yapıldığıyla ilgili bilgile-
rin bulunduğu bellektir. Tekrar ederek, yaparak kazanılır. Bisiklete binmek,
on parmak klavye kullanmak, dans etmek gibi psikomotor beceriler bu bel-
lek içindedir. Bu bellek, bilinçli olarak geri çağrılamayan ancak ihtiyaç hâ-
linde otomatik olarak ortaya çıkan bilgileri kapsar. Prosedürel bellekte bir
işi yapmak, o işi sözel olarak anlatmaktan daha kolaydır. Örneğin bir müzik
aletini çalmak, nasıl çalındığını anlatmaktan daha kolaydır (Görsel 3.10).
Prosedürel bellekteki bilgiler kolay kolay unutulmaz. Uzun süre kulla-
nılmayan bu bilgiler zayıflar ancak birkaç tekrardan sonra hatırlanır. Uzun Görsel 3.10: Gitar çalmak
süre bisiklete binmeyen biri önce bisikleti sürmekte biraz zorlanır fakat bir
iki denemeden sonra artık zorluk çekmez.
Anlamsal (Semantik) Bellek: Bilginin anlamlı hâle gelmesini sağlayan
bellektir. Anlamsal bellek okul başarısı için önemlidir çünkü akademik bil-
giler, kavramlar, olgular bu bellekte saklanır.
Anısal (Epizodik) Bellek: Kişisel yaşantıların depolandığı, otobiyogra-
fik bilgilerin bulunduğu bellektir. Bu bellekte genellikle önemli olan anılar
saklanır çünkü sürekli tekrarlanan olağan olayların saklanması ve hatırlan-
ması daha zordur (Görsel 3.11). Anısal bellek anlamsal belleğe göre daha
güçlüdür. Görsel 3.11: Anilar

MERAK KÖŞESİ

Türkiye’de sıradışı bir ressam yaşıyor. “The Colors Of
Darkness” isimli ödüllü belgesele konu olmuş ve Real Super
Humans isimli belgeselde kendisinden ayrıntılı bir biçimde
bahsedilmiştir.
Eşref Armağan çoğu kişiden daha iyi resim yapan, doğuştan
görme engelli bir sanatçıdır (Görsel 3.12). Eşref Armağan’ın
bu resimleri nasıl yaptığını hiç merak ettiniz mi? Sizce görme
engelliler, görsel belleğe ve görsel öğrenme yeteneğine sahip
olabilir mi?
(http://www.eba.gov.tr/arama?q=e%C5%9Fref adresinden yararlanılarak Görsel 3.12: Eşref Armağan'in
komisyon tarafından düzenlenmiştir. 31. 05. 2018, s. 22.40) resimlerinden örnekler

ÖĞRENME, BELLEK, DÜŞÜNME 97